Zioła: właściwości zdrowotne, urodowe i wykorzystanie w kuchni

„W przeciwieństwie do kwiatów, zioła to trwały element dekoracyjny – mówi Michał Dewódzki, założyciel największej w Polsce hodowli ziół Ogrody Ziołowe w podwrocławskich Bielanach. – Dzięki nim będziesz zdrowsza, piękniejsza i szczęśliwsza”. Czego chcieć więcej?

Chcesz mieć codziennie świeże zioła na wyciągnięcie ręki? Założenie domowego zielnika to łatwizna. Zobacz nasz poradnik, jak hodować zioła na parapecie. Teraz musisz już tylko zdecydować się, które zioła wybrać. Oto lista 10 najlepszych - wybrana przez nas dycha ma nie tylko naukowo udowodnione działanie, szerokie zastosowanie, ale i niesamowity aromat i smak.

fot. shutterstock.com

1. Majeranek

Należy mu się złoty laur. Wspomaga trawienie i podkręca metabolizm. Pomoże na dolegliwości żołądkowe (bóle brzucha, wzdęcia, biegunki). Napar z majeranku (1 łyżeczka ziół na 1 szklankę wody) to także sposób na ciążowe mdłości, a stosowany zewnętrznie pomaga w zabliźnianiu trudno gojących się ran. Poza tym udrożni zatkany nos (w postaci inhalacji) i ukoi skołatane nerwy.

Pasuje do:

• potraw ciężkostrawnych (m.in. fasoli, grochu, kiszonej kapusty, grzybów, baraniny i wieprzowiny)
• w pizzy zastąpi oregano
• możesz go używać zamiast soli

fot. shutterstock.com

2. Tymianek

To zioło także ma zbawienny wpływ na układ trawienny. „Wzmaga apetyt, pobudza pracę jelit i żołądka” – wylicza Michał Dewódzki. Poza tym tymiankowe płukanki są wybawieniem przy infekcjach gardła i jamy ustnej oraz gdy męczy Cię kaszel. Płukankę możesz też stosować na włosy – pomoże uporać się z łupieżem i przetłuszczaniem. Dla lepszego efektu połącz ją z innymi ziołami (np. pokrzywą). Poznaj też pozostałe ziołowe płukanki do włosów.

Pasuje do:

• mięs
• bigosu
• wędlin
• pasztetów
• serów
• sałaty
• pizzy
• ostrych sosów

fot. shutterstock.com

3. Lawenda

„Zasadź ją na tarasie, a odstraszy komary i inne insekty” – radzi nasz ekspert. Do wanny dorzuć kilka kwiatów lawendy i zrób sobie relaksującą kąpiel. Zawarty w niej linalol zadba o piękną skórę, ciała ketonowe zmniejszą ból i stan zapalny, a estry bolesność oraz obrzęk i zapobiegną skurczom mięśni. Po ostrym treningu jak znalazł.

Pasuje do:

• baraniny lub dziczyzny (w połączeniu z innymi przyprawami)

4. Kolendra

Azjatycka królewna pobudza trawienie i działa rozkurczająco, więc pomaga w bólach żołądka, niestrawności czy wzdęciach. Ponadto obniża poziom cukru i ciśnienie krwi. To także znany od wieków afrodyzjak – dodana do kolacji rozbudzi zmysły. Po wieczorze pełnym wrażeń napar z kolendry uspokoi i pomoże zasnąć.

Pasuje do:

• dań kuchni azjatyckiej, szczególnie wietnamskiej oraz tajskiej
• dodana do każdej potrawy, nawet jajecznicy, nada jej charakterystyczny, orientalny smak
• nie zapominaj o niej także, robiąc guacamole czy kompot jabłkowy.

5. Bazylia

Występuje w ok. 150 odmianach. Najczęściej trafisz na bazylię pospolitą, czerwoną i grecką (różnią się raczej wyglądem niż smakiem). Lubisz eksperymenty? Wypróbuj bazylię cytrynową lub cynamonową. Warto jeść ją na potęgę, bo zawiera m.in. witaminy K, C, A, żelazo, błonnik, potas, mangan, magnez i wapń. Podobnie jak melisa poprawia nastrój i ułatwia zasypianie. Ponadto obniża gorączkę i rozgrzewa. Postawiona na parapecie odstraszy komary. A gdy padniesz ofiarą krwiopijców, sok z liści przyniesie ulgę.

Pasuje do:

• kuchni włoskiej (przetestuj nasze przepisy an pizzę)
• ryb
• owoców morza
• twarogów
• sałatek owocowych

6. Rozmaryn

Liczne badania naukowe potwierdzają jego antynowotworowe działanie. Ponadto obniża poziom cukru, wspomaga wątrobę i łagodzi bóle żołądka. Zawarty w nim kwas karnozowy chroni narząd wzroku przed zwyrodnieniem plamki żółtej. Wspomaga także pracę mózgu.

Pasuje do:

• wszelkich mięs i ryb
• zup jarzynowych
• ziemniaków
• marynat

7. Estragon

Wzmacnia cały organizm, ma działanie przeciwzapalne i antyseptyczne. Usprawnia też procesy trawienne.

Pasuje do:

• ryżu
• ryb
• octu
• podkreśla smak sosów (tatarskiego) oraz mięs
• zastąpisz nim sól
• dodaj go do kiszonek (nada im jędrność)

8. Werbena

Badania wykazały, że zawarty w niej citral działa antynowotworowo. Poza tym uspokaja, działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i rozkurczowo. Pomoże na ból głowy i zatok. Nie zadziała na wampiry, ale odstraszy insekty.

Pasuje do:

• sałatek
• zup rybnych
• sorbetów
• konfitur

9. Czosnek niedźwiedzi

Zawiera aż 4,5 raza więcej prozdrowotnych związków siarki niż jego pospolity kuzyn, a mimo to nie zostawia w ustach nieprzyjemnego zapachu i nie podrażnia żołądka. Jest cennym źródłem witamin i minerałów. Pomoże przy bolesnych miesiączkach i bólach brzucha. Badania wykazały, że skutecznie obniża ciśnienie krwi i zwalcza zły cholesterol. Ponadto zwiększa produkcję kolagenu i keratyny, więc zadba o piękną skórę, włosy i paznokcie.

Pasuje do:

• prawie wszystkiego (tak jak zwykły czosnek)

10. Stewia

To zdrowy zamiennik cukru. Nie jest tak kaloryczna, jak białe kryształki, i nie powoduje próchnicy. Uważaj, żeby nie przesadzić (1 łyżeczka suszu odpowiada 1 szkl. cukru). Po prostu cud miód.

Pasuje do:

• wszystkiego, co chcesz posłodzić, ale nie nadaje się do pieczenia ciast
• zobacz nasze przepisy na desery z wykorzystaniem stewii

WH 06/2017