Sposoby na czkawkę

Z artykułu dowiesz się:

• Czym jest czkawka?
• Od czego ma się czkawkę?
• Co to jest tzw. pijacka czkawka?
• Czemu służy czkawka?
• Sposoby na czkawkę – wstrzymywanie powietrza.
• Dlaczego cukier działa na czkawkę?
• Sposoby na czkawkę – wypicie wody duszkiem.
• Sposoby na czkawkę – zatkanie uszu.
• Czkawka jako objaw choroby – kiedy do lekarza.

Czym jest czkawka?

Czkawka to mimowolne skurcze przepony, które powodują gwałtowny wdech z jednoczesnym zamknięciem głośni, czyli tej części krtani, gdzie powstaje dźwięk – stąd charakterystyczny odgłos. Przepona jest głównym mięśniem oddechowym, który oddziela klatkę piersiową od jamy brzusznej. Ruch przepony jest kontrolowany przez parzysty nerw przeponowy odchodzący od rdzenia w tzw. splocie szyjnym i unerwiającym po drodze opłucną, wątrobę, woreczek żółciowy i osierdzie serca. Podrażnienie zakończeń nerwu przeponowego wywołuje spazmatyczne skurcze przepony, która przestaje równomiernie pracować, a my przestajemy równomiernie oddychać.

Od czego ma się czkawkę?

Najczęściej czkawka jest wynikiem pospiesznego jedzenia, połykania zbyt dużych kęsów, czy też jedzenia bez popijania – wówczas połykamy zbyt dużo powietrza. Częste picie napojów gazowanych może wywoływać podobny efekt. Nerw przeponowy wysyła sygnał do mięśnia, że coś jest nie w porządku i przepona dostaje spazmów. Również przejadanie się rozciąga ściany żołądka, który uciska i drażni przeponę.

Niemowlaki mają często czkawkę właśnie z tego powodu – ich żołądki są jeszcze słabo wykształcone i łatwo ulegają przepełnieniu, a łapczywe jedzenie sprzyja połykaniu powietrza. Zimne i gorące napoje mogą drażnić ściany przełyku i żołądka, skąd wysyłany jest sygnał do nerwu przeponowego. Osoby znerwicowane mogą mieć czkawkę w chwilach stresu. W takich przypadkach zwykle pomaga napar z melisy lub tabletki ziołowe na uspokojenie, ale należy pamiętać, że czkawka jest objawem nerwowego problemu, a nie jego przyczyną.

Pijacka czkawka

To mało eleganckie określenie stanu, gdy po wypiciu zwykle niemałej ilości alkoholu, zaczynamy czkać. Stan mało komfortowy w towarzystwie, bo wysyłamy tym samym sygnał, że nie potrafimy kontrolować ilości spożytego trunku. Alkohol drażni zakończenia nerwowe i rozluźnia mięśnie, dlatego szczególnie predysponuje do powstawania czkawki. Jak się pozbyć czkawki po alkoholu?
W podobny sposób jak w innych przypadkach.

Czemu służy czkawka?

Naukowcy nie są do końca pewni, ale przyjmuje się, że jest to ewolucyjny odruch, który miał chronić przed zachłyśnięciem się, czyli wprowadzeniem treści pokarmowej do dróg oddechowych. Czkawka pojawia się najczęściej przy przełykaniu zbyt dużych kęsów lub szybkim jedzeniu i piciu, a wtedy ryzyko zachłyśnięcia się jest największe. Spazmatyczne skurcze przepony miałyby wówczas wysyłać sygnał ostrzegawczy i przerwać niebezpieczną sytuację.

ZOBACZ TEŻ: Po co ludziom łaskotki?

Sposoby na czkawkę

Domowych sposobów jest wiele, a większość z nich jest taka samo skuteczna – czy będziemy coś robić, czy nie, czkawka i tak sama minie po kilku minutach. Jednak niektóre sposoby mogą rzeczywiście przyspieszyć ustąpienie czkawki.

Sposoby na czkawkę – wstrzymywanie powietrza

To jedyna metoda potwierdzona naukowo: wstrzymując oddech zwiększamy ilość dwutlenku węgla we krwi. Przepona otrzymuje sygnał, że musi zacząć równomiernie pracować, żeby ten poziom obniżyć. Podniesienie poziomu CO2 jeszcze szybciej powoduje zrobienie kilku wdechów i wydechów do papierowej torebki. Pamiętasz stary sposób na czkawkę, polegający na przestraszeniu czkającej osoby? Przerażeni wstrzymujemy powietrze i nasycenie dwutlenkiem węgla rośnie. We wszystkich tych sytuacjach dodatkowo napinamy i rozluźniamy mięśnie, co „wybija” przeponę z rytmu czkawki.

ZOBACZ TEŻ: Najlepsze tabletki na ból, na brzuch, przeziębienie czy grypę.

Dlaczego cukier działa na czkawkę?

No właśnie nie wiadomo, czy to zasługa cukru. Zjedzenie łyżeczki cukru, miodu, ssanie kostki lodu po prostu odwraca uwagę mózgu. Mózg na chwilę „głupieje”, bo nagle dostaje informację o innym istotnym dla organizmu bodźcu. Zmienia się wówczas rytm oddechów, co pomaga uspokoić przeponę.

Sposoby na czkawkę – wypicie wody duszkiem

Rzeczywiście często pomaga, a mechanizm jest taki sam ja wyżej: z jednej strony podczas picia wstrzymujemy oddech i poziom CO2 wzrasta, z drugiej – odwracamy uwagę mózgu i pomagamy uspokoić przeponę. Najlepiej jest pić wodę małymi łykami, rytmicznie, wtedy praca przepony szybciej wróci do normy.

Sposoby na czkawkę – zatkanie uszu

Do przepony prowadzi też nerw błędny, który można uspokoić, zatykając uszy na pół minuty. Dobrze jest w tym czasie szeroko otworzyć usta i wystawić język, co przyblokuje krtań i tchawicę.

Czkawka jako objaw choroby – kiedy do lekarza

Czkawka sama w sobie nie jest niebezpieczna. Jednak u osób starszych, czy osłabionych chorobą często powtarzająca się czkawka obciąża układ krążenia, dlatego lekarz, w uzasadnionych przypadkach, może przepisać leki przeciwpsychotyczne, które zwykle stosuje się w leczeniu schizofrenii, a które wykazują bardzo dobrą skuteczność przy częstych czkawkach.

SPRAWDŹ TEŻ: Objawy alergii, o których nie miałaś pojęcia

Często powracające czkawki mogą być objawem poważnej choroby. Co to znaczy często? Kilka razy w tygodniu lub kiedy ataki trwają dłużej niż kilka minut. Częste czkawki mogą wskazywać na refluks żołądkowo-przełykowy, który podrażnia nerwy w okolicy przepony. Czkawka występuje często przy wrzodach żołądka. Gdy te dolegliwości zostaną wykluczone, lekarz może skierować na prześwietlenie płuc, bo czkawka towarzyszy nierzadko bezobjawowemu zapalaniu płuc lub bezbolesnemu złamaniu żebra. Powiększenie tarczycy może wywoływać czkawkę. Mogą to być również choroby neurologiczne, cukrzyca, zapalenie wyrostka robaczkowego. Albo coś mniej groźnego jak obce ciało, które wpadło do ucha i drażni błonę bębenkową. Lista dolegliwości, których objawem może być czkawka jest bardzo długa, dlatego czkawki, tej uporczywej, nie należy lekceważyć. Trzeba iść do lekarza i poważne choroby po prostu wykluczyć.