Sód: występowanie, właściwości, skutki niedoboru

Sód jest podstawowym elektrolitem Twojego organizmu. Do jego zadań należy regulacja gospodarki wodnej (chroni Cię przed odwodnieniem) i utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej (której naruszenie jest przyczyną większości problemów z cerą: wyprysków, podrażnień, nadmiernego przesuszenia lub przetłuszczenia się skóry). Wspiera również funkcjonowanie Twojego układu nerwowego, bo przewodzi impulsy nerwowe, dzięki którym Twój mózg pracuje prawidłowo.

Niedobór

Na niedobór sodu (nazywany też hiponatremią) jesteś szczególnie narażona podczas intensywnych treningów i upałów, bo wówczas dużo tego pierwiastka tracisz wraz z potem. Jego utratę mogą powodować też biegunka i wymioty. Aby mieć go zawsze pod dostatkiem, podczas ostrych ćwiczeń pij dużo napojów izotonicznych, a podczas upałów dużo wysoko zmineralizowanej wody (o zawartości sodu i chlorków nawet w ilości do 1500 mg/l).

Po czym poznać, że Ci go brakuje? Sygnałem ostrzegawczym mogą być nudności i wymioty, problemy ze snem, osłabienie i częste bóle głowy.

Dzienne zapotrzebowanie

Przyjmuj się, że dorosła kobieta powinna spożywać około 1,5 g sodu dziennie. 

Nadmiar

Nadmiar sodu (inaczej hipernatremia) jest głównie powodowany utratą wody podczas gorączki i tak zwanym katabolizmem - procesem, w trakcie którego Twoje ciało niszczy mięśnie, zamiast je budować. Ma miejsce m.in. wówczas, gdy się przetrenowujesz albo nie dostarczasz organizmowi właściwej dawki białka. 

Zbyt duża ilość sodu w organizmie może być również spowodowana utratą płynów ubogich w ten pierwiastek - nadmiernym poceniem się, problemami z układem trawiennym oraz picie zbyt małej ilości płynów przy jednoczesnej dużej ilości sodu dostarczanej z jedzeniem.

Główną przyczyną nadmiaru sodu w organizmie jest spożywanie produktów przetworzonych, bogatych w sól, której według badań jemy na potęgę. Z raportu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego wynika, że przeciętny Polak spożywa dziennie aż 7,6 g soli. To według wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia o 2,6 g za dużo (maksymalna dozwolona przez WHO ilość to 5 g, czyli jedna płaska łyżeczka).

Długotrwały nadmiar sodu w diecie może prowadzić do nadciśnienia, niedoczynności trzustki, powstawania kamieni nerkowych i powodować udary mózgu. Pojawiły się także doniesienia wskazujące na związek między zwiększonym spożyciem sodu a wzrostem poziomu zachorowań na nowotwory żołądka.

Najlepsze źródła

Ponieważ głównym źródłem sodu w diecie jest sól kuchenna, na ogół nie obserwuje się niedoborów tego pierwiastka na tle żywieniowym. W przypadku zatrucia pokarmowego uzupełniaj go płynami elektrolitowymi dostępnymi w aptece, a podczas upałów, jak już wspominaliśmy wcześniej, wysoko zmineralizowaną wodą. Jednym z domowych sposobów uzupełniania sodu jest również wypicie szklanki wody z łyżeczką rozpuszczonej soli.

Zajrzyj do naszego leksykonu makroelementów i poczytaj o pozostałych pierwiastkach.