Rak szyjki macicy, czyli cichy zabójca kobiet

Czy wiesz, gdzie masz szyjkę macicy? 34% Polek badanych w ramach kampanii „Płodne Gadki” nie potrafiło odpowiedzieć na to pytanie. A jednocześnie co roku na nowotwór szyjki macicy zachorowuje około 3 tysięcy kobiet w naszym kraju, a ponad 1500 umiera. To zdecydowanie za dużo, bo rak szyjki macicy jest chorobą, którą można pokonać. I wcale nie trzeba do tego żadnych wielkich poświęceń – wystarczy się badać. Bo rak wykryty odpowiednio wcześnie, zanim jeszcze stanie się naprawdę groźny, jest relatywnie łatwy do pokonania – usuwa się go operacyjnie.

Kłopot w tym, że długo nie daje żadnych objawów, dlatego często w ręce lekarzy trafiają kobiety w stadium, w którym wyleczenie jest już bardzo trudne. Dlatego tak ważne są regularne badania, zwłaszcza tzw. cytologia. Owszem, gdy masz 20 lat, ryzyko zachorowania nie jest duże, ale jeśli teraz nie nabierzesz zwyczaju regularnego odwiedzania ginekologa, to później, gdy ryzyko się zwiększy, możesz przegapić moment, w którym z nowotworem łatwo jest sobie poradzić. Oto krotka instrukcja, jak nie dać rakowi szans.

1. Nie musisz robić cytologii co roku, ale do ginekologa lepiej idź.

Kilka lat temu zmieniły się zalecenia największych organizacji medycznych i dziś uznaje się, że wykonanie cytologii raz na 3 lata po 21. roku życia w zupełności wystarczy. Ale nie daj się zwieść. Taka rekomendacja nie oznacza, że możesz zrezygnować z corocznych wizyt u ginekologa. Po pierwsze, rak szyjki macicy to niejedyna choroba, która rozpoczyna się w Twoich najintymniejszych zakamarkach, po drugie, ginekolog może wykryć polipy, które również mogą się uzłośliwić.

Jeśli wyniki cytologii wzbudzą wątpliwości lekarza, trzeba będzie sprawdzić, czy nie masz wirusa brodawczaka ludzkiego, czyli HPV. Wszystko bowiem wskazuje na to, że to właśnie ten wirus jest odpowiedzialny za rozwój nowotworu szyjki macicy.

ZOBACZ TEŻ: Jak uniknąć nowotworu?

2. Po 30. Roku życia zrób nie tylko cytologię, ale również test hpv

Kontakt z wirusem HPV miała lub będzie miała niemal każda aktywna seksualnie kobieta. Przenosi się on bowiem drogą kontaktów seksualnych. W większości przypadków zakażenie przebiega bezobjawowo, a po roku-dwóch organizm pozbywa się wirusa samodzielnie. HPV – jeżeli uda mu się zadomowić na dłużej (powyżej 10 lat) – najczęściej powoduje zmiany w komórkach szyjki macicy. Dlatego właśnie przy okazji pobierania materiału do cytologii warto zrobić sobie również test na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego.

Nawet jeśli wynik będzie pozytywny, nie panikuj. Jedynie 13 z około 40 szczepów wirusa może wywołać raka szyjki macicy, a dodatkowo jedynie 10% infekcji tymi akurat szczepami rzeczywiście prowadzi do zmian w komórkach. Jeżeli test wykaże obecność HPV, ale cytologia nie wykaże zmian w komórkach, powinnaś powtórzyć oba testy za rok: być może Twoje ciało zdoła pozbyć się wirusa.

3. Masz nowego faceta? Używaj prezerwatyw.

Mężczyzna może mieć HPV i w ogóle nie zdawać sobie z tego sprawy. Badania wykazują, że mniej więcej co drugi mężczyzna przed 60. rokiem życia ma wirusa i może Cię zarazić. Nie wierz zapewnieniom, że jest zdrowy, bo u mężczyzn HPV bardzo rzadko wywołuje widoczne objawy. Z kondomów możecie zrezygnować dopiero po kilku latach, gdy będziesz miała za sobą kilka negatywnych wyników testów cytologii i na obecność HPV. Wiemy, że to długo, ale to najlepsza strategia.

ZOBACZ TEŻ: Rak piersi - fakty i mity

4. Zaszczep się przeciwko HPV

Gdybyś się wciąż wahała, czy warto się szczepić, czy nie, oto garść faktów, które ułatwią Ci decyzję.

1. Praktycznie każdy przypadek raka szyjki macicy poprzedzony jest wieloletnim zakażeniem wirusem HPV. Wg Państwowego Zakładu Higieny, „Trzy najczęściej występujące typy HPV-16, HPV-18 i HPV-45 wysoce onkogenne są odpowiedzialne za 75% przypadków raka płaskonabłonkowego szyjki macicy, 90% przypadków raka gruczołowego szyjki macicy i większość przypadków zmian przednowotworowych w postaci śródbłonkowej neoplazji szyjki macicy (CIN2 oraz CIN3). Typy HPV-16 i HPV-18 są odpowiedzialne za 80% przypadków raka płaskonabłonkowego sromu i pochwy oraz ponad 90% przypadków raka odbytu”
2. W Wielkiej Brytanii od 10 lat prowadzona jest szeroko zakrojona akcja szczepień młodych kobiet na HPV. Od tego czasu zaszczepiło się już ponad 10 mln dziewcząt.
3. Obecnie wskaźnik zakażeń HPV wśród kobiet mi…ędzy 16 a 24 rokiem życia spadł w Anglii o 86%
4. W Szkocji z kolei przeprowadzono badania na populacji młodych kobiet i okazało się, że odkąd szczepienia przeciwko HPV się upowszechniły, liczba wykrywanych u młodych kobiet tzw. stanów przedrakowych zmniejszyła się o 80%. Wszystko więc wskazuje na to, że już niedługo dzięki szczepionkom uda się co najmniej drastycznie ograniczyć, a za 100 lat praktycznie zlikwidować raka szyjki macicy. Pod warunkiem, że będziemy się wszystkie szczepiły odpowiednio wcześnie.

5. Nie jesteś za stara na szczepionkę przeciwko HPV

Szczepionki przeciwko wirusowi HPV są zalecane dla młodych kobiet, które jeszcze nie rozpoczęły współżycia. Ale jeśli inicjację masz już za sobą, również możesz się zaszczepić, musisz tylko wcześniej wykonać badania. Poproś ginekologa o kolposkopię i cytologię, a jeśli wyniki będą ujemne, zrób test na obecność wirusa. Jeśli okaże się, że jesteś zdrowa – możesz się szczepić. Jeśli coś jest nie tak, najpierw powinnaś się wyleczyć.

6. Nieregularne miesiączki mogą sygnalizować problem.

Podobnie zresztą jak bardziej obfite niż zwykle czy plamienie po stosunku. Rak szyjki macicy we wczesnej fazie może nie dawać żadnych objawów, albo dawać takie, które łatwo jest zrzucić na stres czy PMS. Oczywiście, nie należy każdego wcześniejszego czy wyjątkowo obfitego okresu traktować jako wyroku – zazwyczaj rzeczywiście są to drobne dolegliwości, ale lepiej rozwiać wątpliwości u ginekologa, bo leczenie raka szyjki macicy jest tym łatwiejsze, im wcześniej zostanie wykryty. Wyleczyć się go da chemioterapią lub chirurgicznie, ale może to zmniejszyć Twoje szanse na dziecko.

ZOBACZ TEŻ: Okres menstruacyjny - 10 faktów o miesiączce