Przechowywanie mleka matki: ile może stać, mrożenie, podgrzewanie

95% mam zgadza się z tym, że mleko matki jest najlepszym pokarmem dla dziecka. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia dziecka oraz jego kontynuację po rozszerzeniu diety i dłużej. Mleko matki bez wątpienia jest dla niemowlęcia najlepszym pokarmem. Dlatego warto postarać się, by nawet pod nieobecność karmiącej mamy, dziecko miało dostęp do zapasów jej mleka. Tylko jak przechowywać takie zapasy, by nie straciły swoich właściwości?

Skład mleka matki

Każda kropla mleka matki – począwszy od siary, która pokrywa i chroni żołądek noworodka, aż po formę dojrzałą, zapewniającą mu prawidłowy rozwój – zawiera tysiące dobroczynnych składników. Karmiąc swoje dziecko mlekiem z piersi, zapewniasz mu między innymi: przeciwciała chroniące przed chorobami,  naturalne hormony wspomagające nawiązywanie więzi i regulujące apetyt, komórki macierzyste, które mogą wspomagać rozwój i regenerację organów, białe krwinki niezbędne do zwalczania infekcji, a także pożyteczne bakterie chroniące układ trawienny dziecka. To tylko kilka z cudownych składników kobiecego mleka, które (w przeciwieństwie do modyfikowanego) jest żywym pokarmem, co oznacza, że zmienia proporcje swojego składu, dopasowując go do aktualnych potrzeb dziecka. Zatem jeżeli niemowlę zachoruje, organizm matki zacznie wytwarzać mleko o większe zawartości przeciwciał oraz białych krwinek – by pomóc maluchowi zwalczyć infekcję.

„Ochronne właściwości mleka matki są kluczowym i wyjątkowym czynnikiem w ewolucji laktacji − wyjaśnia prof. Peter Hartmann, cieszący się międzynarodowym uznaniem ekspert w dziedzinie karmienia piersią i laktacji z Uniwersytetu Australii Zachodniej. - Mleko matki jest jednak niezwykle złożone, dlatego nie posiadamy jeszcze wystarczającej wiedzy, aby w pełni zrozumieć rolę wszystkich znajdujących się w nim składników ochronnych”.

Czy każda mama musi odciągać pokarm?

Jeżeli planujesz powrót do pracy, regularnie chodzisz na siłownię czy na dodatkowe zajęcia albo po prostu chcesz się urwać na wypad z koleżankami, nie musisz decydować się na karmienie dziecka mlekiem modyfikowanym. Odciąganie kobiecego pokarmu wymaga nieco wprawy i czasu, jednak odpowiednio przechowywane mleko z piersi  zachowuje większość swoich dobroczynnych właściwości, dlatego jeżeli nie będzie Cię przy dziecku w porze karmienia, jest ono znacznie zdrowszym rozwiązaniem od mieszanki mlecznej. Aby odciągnięty pokarm był bezpieczny dla Twojego dziecka, kluczowe jest jednak zachowanie odpowiedniej higieny – z naszego poradnika dowiesz się, jak prawidłowo przechowywać mleko matki.

ZOBACZ: Czy regularne ćwiczenia podczas ciąży skracają i ułatwiają poród? [Zapytaj WH]

Jak przechowywać odciągnięte mleko matki?

Jeżeli pokarm został odciągnięty w higieniczny i bezpieczny sposób, możesz przechowywać go w temperaturze pokojowej, w lodówce lub w zamrażarce – w zależności od tego, kiedy ma zostać wykorzystany. Bez względu na sposób przechowywania, mleko z piersi matki jest dla dziecka korzystniejsze niż mieszanka mleczna. Jednakże różni się jakością, w zależności od swojej świeżości. Pokarm niedawno odciągnięty jest zatem lepszy niż ten przechowywany w lodówce, zaś mleko z lodówki bardziej wartościowe niż rozmrożone. Wraz z upływem czasu odciągnięty kobiecy pokarm traci nieco ze swoich właściwości antybakteryjnych, zmniejsza się też ilość przeciwutleniaczy, witamin i tłuszczu.

W czym przechowywać odciągnięte mleko?

Zawsze należy przechowywać mleko w czystych butelkach lub torebkach wykonanych z materiałów niezawierających BPA. Lepiej unikać także szklanych pojemniczków, ponieważ mogą pęknąć w zamrażarce pod wpływem zwiększającego swą objętość pokarmu. Do laktatorów można zazwyczaj dokupić dedykowane szczelne buteleczki oraz plastikowe woreczki ze strunowym zamknięciem. Ważne jest, żeby zawsze dokładnie opisywać pojemniki z mlekiem, przeznaczone do przechowywania w lodówce lub zamrażarce. Zanotuj na etykietce ilość pokarmu oraz datę (co do godziny) odciągnięcia – dzięki temu zachowasz kontrolę nad zapasami.

Jak długo przechowywać mleko z piersi?

Dozwolony czas przechowywania odciągniętego mleka zależy od miejsca i temperatury, w jakiej się to robi. Jak przechowywać mleko matki:

• W temperaturze pokojowej (od 16°C do 25°C) - Optymalnie do czterech godzin;  do sześciu godzin, jeżeli pokarm odciągnięto z zachowaniem najwyższej higieny (staranne czyszczenie i dezynfekcja laktatora oraz akcesoriów)
• W chłodziarce transportowej (od 4°C do 15°C) - jak najkrócej, maksymalnie do 24 godzin
• W lodówce (do  4°C) - Optymalnie do trzech dni; do pięciu dni, jeżeli pokarm odciągnięto z zachowaniem najwyższej higieny
• W zamrażarce (do -18°C) - Optymalnie do sześciu miesięcy; do dziewięciu miesięcy, jeżeli pokarm odciągnięto z zachowaniem najwyższej higieny
• Uprzednio zamrożone mleko matki rozmrażane w lodówce - Do dwóch godzin w temperaturze pokojowej, do 24 godzin w lodówce; NIE ZAMRAŻAJ PONOWNIE

Mleko matki w lodówce – zasady przechowywania

• Należy włożyć mleko do lodówki jak najszybciej po odciągnięciu laktatorem
• Mleko z piersi należy przechowywać w czystych butelkach lub szczelnie zamykanych torebkach wykonanych z materiałów niezawierających BPA
• Nie należy mieszać w jednym pojemniku mleka odciąganego o różnych porach. W wyjątkowych sytuacjach, do znajdującego się w lodówce pojemnika z pokarmem można dodać niewielkie ilości mleka odciągniętego później, pod warunkiem, że również zostaną one uprzednio schłodzone. Nie wolno dodawać pokarmu w temperaturze ciała do schłodzonego mleka!
• Najlepsze do przechowywania mleka jest najzimniejsze miejsce w lodówce - z tyłu, na półce znajdującej się bezpośrednio nad komorą warzyw. Na drzwiach mogą nastąpić wahania temperatury.

SPRAWDŹ: Czwarty trymestr - jak naprawdę wyglądają początki macierzyństwa?

Mleko matki w zamrażarce – zasady przechowywania

• Należy włożyć mleko do zamrażarki jak najszybciej po odciągnięciu laktatorem
• W wyjątkowych sytuacjach, do znajdującego się w zamrażarce pojemnika z pokarmem można dodać niewielkie ilości mleka odciągniętego później, pod warunkiem, że również zostaną one uprzednio schłodzone. Nie wolno dodawać pokarmu w temperaturze ciała do zamrożonego mleka!
• Najlepiej zamrażać pokarm w niewielkich porcjach (mniej niż 60 ml) – ułatwi Ci to rozmrażanie i ograniczy marnowanie pokarmu. Po rozmrożeniu porcje można ze sobą zmieszać.
• Nie należy napełniać mlekiem butelek ani torebek powyżej trzech czwartych objętości, ponieważ pokarm zwiększa swoją objętość podczas mrożenia.
• Najlepsza do przechowywania mleka jest tylna część zamrażarki, gdzie wahania temperatury są najmniejsze.

Rozmrażanie mleka matki - zasady

Zamrożone mleko z piersi można rozmrażać na dwa sposoby:

• W lodówce – Wystarczy przełożyć pojemnik z pokarmem z zamrażarki do lodówki i zostawić do całkowitego upłynnienia. Trwa to zazwyczaj około 12 godzin.
• Pod strumieniem bieżącej ciepłej wody – Pojemnik z zamrożonym mlekiem należy trzymać pod strumieniem ciepłej wody (o temperaturze maksymalnie 37°C).

Ważne! Nie wolno rozmrażać mleka matki w temperaturze pokojowej. Nie należy też rozmrażać ani podgrzewać pokarmu w kuchence mikrofalowej ani we wrzącej wodzie. Może to spowodować utratę właściwości odżywczych i ochronnych, a także miejscowy wzrost temperatury, który doprowadzi do poparzenia niemowlęcia.

Ile może stać rozmrożone mleko matki?

Po całkowitym rozmrożeniu pokarm można przechowywać w temperaturze pokojowej przez maksymalnie 2  godziny lub w lodówce nie dłużej niż przez 24 godziny. Niewykorzystany po tym czasie pokarm należy wyrzucić. Nigdy nie powinno się ponownie zamrażać raz rozmrożonego mleka z piersi.

Podawanie mleka matki

Zdrowe niemowlęta urodzone w terminie mogą przyjmować mleko w temperaturze pokojowej lub w temperaturze ciała. Niektóre maluchy wydają się preferować jedną konkretną temperaturę, podczas gdy innym jest to obojętne.

Mieszanie mleka matki

Jeżeli chcemy podać dziecku mleko niedawno odciągnięte i pozostawione w temperaturze pokojowej, wystarczy zakołysać delikatnie butelką, by połączyć rozwarstwiony płyn (po odstawieniu tłuszcz oddziela się od mleka i unosi do góry). Należy nie przesadzać z intensywnością potrząsania cieczą, ponieważ  intensywne mieszanie może spowodować utratę niektórych elementów odżywczych i ochronnych w mleku.

Podgrzewanie mleka matki

Aby podgrzać mleko, włóż wypełnioną butelkę lub torebkę  do naczynia z letnią wodą – po kilku minutach temperatura pokarmu powinna wzrosnąć do temperatury ciała (37°C). Jeżeli masz podgrzewać do butelek – możesz go użyć. Należy tylko pamiętać, by nie dopuścić do przekroczenia temperatury 40°C i nie korzystać z mikrofalówki, ponieważ w ten sposób łatwo przegrzać mleko.

Przed podaniem delikatnie zakołysz butelką lub torebką, unikając potrząsania oraz mieszania, aby rozmieszać oddzielony tłuszcz (jak wyżej).

ZOBACZ TEŻ: Zaszczepiłaś się na COVID-19 w trakcie ciąży? Twoje dziecko będzie również odporne