Oczy: objawy chorób, które może z nich odczytać okulista

Nawet jeżeli masz sokoli wzrok, powinnaś czasem zajrzeć do okulisty. Oczy są jedynym miejscem w naszym organizmie, w którym można obserwować żyły i tętnice bez użycia wysoko specjalistycznej aparatury czy skalpela. Z tego właśnie powodu to okulista może okazać się pierwszym lekarzem, który odkryje takie schorzenia, jak cukrzyca czy nadciśnienie.

W 65 procentach przypadków okulista jest w stanie szybciej zauważyć objawy podwyższonego poziomu cholesterolu we krwi niż jakikolwiek inny specjalista.

Oto lista kilku zaskakujących sygnałów, które oczy wysyłają do nas, gdy nasze zdrowie kuleje:

Tętnice w odcieniu srebra lub miedzi

• To może oznaczać: nadciśnienie

Ponad 20 procent ludzi cierpiących na nadciśnienie tętnicze nie jest tego świadomych. U pacjentów z nadciśnieniem tętniczym naczynia tętnicze siatkówki są zwężone, w bardziej zaawansowanych stanach mają miedziane lub srebrne zabarwienie. Nieleczone nadciśnienie może być przyczyną stwardnienia tętnic w całym ciele, nie tylko w oku, i doprowadzić do zawału serca lub udaru mózgu.

Znamię w błonie naczyniowej oka

• To może oznaczać: czerniaka naczyniówki

„Najczęstszym nowotworem gałki ocznej jest czerniak, widoczny podczas badania dna oka jako uniesiona podsiatkówkowa zmiana barwnikowa” - wyjaśnia specjalista chorób oczu dr n. med. Aneta Hill-Bator. Wczesna diagnoza czerniaka jest kluczowa dla szans przeżycia, ponieważ choroba ta początkowo nie powoduje żadnych dolegliwości, natomiast wcześnie daje przerzuty do wątroby, płuc czy mózgu.

Nieszczelne naczynia krwionośne

• To może oznaczać: cukrzycę

Wysoki poziom cukru we krwi prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki, które stają się słabe i nieszczelne. Badając dno oka, można stwierdzić obrzęk siatkówki czy drobne krwotoczki śródsiatkówkowe.

Zaawansowana cukrzyca powoduje tworzenie się wewnątrz oka nieprawidłowych naczyń, które mogą być przyczyną rozwoju jaskry, krwotoku do gałki ocznej czy odwarstwienia siatkówki. Nierozpoznana bądź nieleczona cukrzyca, szczególnie u osób młodych, powoduje szereg powikłań okulistycznych, które mogą prowadzić do nieodwracalnej ślepoty. Zobacz, jakie są objawy cukrzycy i naucz się kontrolować jej przebieg poprzez odpowiednią dietę i aktywność fizyczną.

Stan zapalny

• To może oznaczać: chorobę autoimmunologiczną

Autoagresywne zachowania układu odpornościowego charakteryzuje to, że organizm atakuje zdrowe komórki i tkanki, co w przypadku tkanek oka powoduje rozwój stanu zapalnego błony naczyniowej.

Przyczyną 30-50% zapaleń błony naczyniowej oka jest niezdiagnozowana choroba autoimmunologiczna, na przykład choroba Bechterewa, toczeń czy reumatoidalne zapalenie stawów. Również zespół suchego oka może mieć podłoże autoimmunologiczne.

Zniekształcenie obrazu

• To może oznaczać: CRS

Centralna retinopatia surowicza pojawia się zwykle jako skutek nadmiernego stresu psychicznego lub emocjonalnego. Schorzenie polega na gromadzeniu się płynu surowiczego pod siatkówką sensoryczną w obszarze plamki żółtej, a zatem w miejscu odpowiedzialnym za najlepsze widzenie.

Najpowszechniejszym objawem CRS są nieostre widzenie, wykrzywianie się linii lub falowanie obrazu. Choroba najczęściej wycofuje się samoistnie, warto jednak pomyśleć o redukcji poziomu stresu; czasem konieczny jest zabieg laserowy.

Zaczerwienione i swędzące oczy

• To może oznaczać: alergie

Przyczyną podrażnienia, oprócz alergenów występujących w powietrzu, mogą być również kosmetyki. Podstawowym objawem reakcji uczuleniowej w obrębie oczu jest świąd i łzawienie. Gałki oczne są przekrwione, a powieki opuchnięte. Chociaż objawy te widać gołym okiem, dla pewności skontaktuj się ze swoim okulistą. Poznaj też patenty naszych specjalistów na to, jak poradzić sobie z objawami alergii.

Co Ci zrobi okulista?

1. Badanie ostrości widzenia

Przed Tobą tablica z cyframi lub literami. Ty odczytujesz poszczególne rzędy, a lekarz sprawdza ostrość wzroku każdego oka z osobna i obu równocześnie. I decyduje, czy masz nosić okulary.

2. Badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego

Jaskra rozwija się, gdy ciśnienie w gałce ocznej jest podwyższone. Do badania lekarz wykorzystuje podmuch powietrza (tonometria bezkontaktowa) lub specjalistyczny tonometr aplanacyjny.

3. Rozszerzanie źrenicy

Badanie dna oka i siatkówki możliwe jest po rozszerzeniu źrenicy. Efekt ten uzyskuje się poprzez zakropienie do oka kropli rozszerzających źrenicę. Rozszerzenie źrenic utrzymuje się średnio 4 godziny i przez ten czas nie jest wskazane prowadzenie samochodu. Do badania dna oka wykorzystuje się lampę szczelinową.

4. Badanie lampą szczelinową

Lampa szczelinowa pozwala ocenić wszystkie struktury anatomiczne gałki ocznej – od powiek, przez spojówkę, rogówkę, soczewkę, po siatkówkę. Dzięki niej można wykryć większość chorób oczu.

Sprawdź, z czym możesz poradzić sobie sama:

1. Niewyraźny obraz

Możliwa przyczyna: stres albo zmęczenie osłabiły mięśnie odpowiedzialne za „ustawianie ostrości”.

Domowe rozwiązanie: to mięśnie jak każde inne, więc trzeba je ćwiczyć. Przenoś wzrok z czubków swoich palców na coś, co jest oddalone o 5-10 metrów. To zwiększa elastyczność i wytrzymałość tych mięśni.

Spróbuj też wpatrywać się w coś, co jest naprzeciwko Ciebie, a następnie, nie poruszając gałkami, staraj się zobaczyć jak najwięcej po bokach. To ćwiczenie zwiększa ilość informacji, jakie Twój mózg może jednocześnie przyjąć.

2. Suchość i przekrwienie

Możliwa przyczyna: cienka warstewka łez pokrywająca powierzchnię oka wysycha w miarę starzenia się człowieka, ale też w suchych, np. klimatyzowanych pomieszczeniach i gdy zbyt rzadko mrugasz, wgapiając się w monitor.

Domowe rozwiązanie: zamiast zakraplać oczy płynem do zmniejszania przekrwienia, sięgnij po sztuczne łzy, które kupisz w każdej aptece. Są lepsze, bo krople obkurczające naczynka krwionośne działają chwilowo i mogą doprowadzić do uzależnienia.

3. Jęczmień

Możliwy powód: zablokowane ujścia gruczołów znajdujących się w powiekach. Najczęściej przyczyną jest zakażenie bakteryjne.

Domowe rozwiązanie: rób ciepłe okłady i przemywaj oczy chusteczkami do higieny brzegów powiek (są w aptekach). Gdy jest bolesny, idź do okulisty, który przepisze antybiotyk.

Okazuje się , że wiele o swoim stanie zdrowia dowiesz się także ze swojej... buzi. Zobacz: stan zdrowia zapisany w jamie ustnej.

Tekst: Piotr Pflegel

WH 03/2014