Nowotwór: jak przechytrzyć raka

Chociaż dziś trudno to sobie wyobrazić, zanim w 1991 roku wymyślono symbol różowej wstążki, o raku piersi mówiło się niewiele. Wystarczyła zmiana świadomości, by kobiety na całym świecie zaczęły się badać, lekarze zdwoili wysiłki i... mniej więcej od tego czasu trend się odwrócił i umieralność z powodu raka piersi spada.

Z innymi nowotworami może być podobnie. Od kilku lat rak płuc zabija więcej Polek niż rak piersi, a na trzecim miejscu tego niechlubnego podium znajduje się rak jelita grubego. Wszystkie nowotwory z pierwszej piątki rozwijają się powoli – często około 10 lat. To wystarczająco dużo czasu, by wykryć chorobę na etapie, kiedy jeszcze można ją skutecznie pokonać na dobre.

Oczywiście najlepszym rozwiązaniem jest w ogóle nie dopuścić do jej rozwoju. Zobacz, jak przechytrzyć raka.

ZOBACZ TEŻ: Ch**owa Pani Domu: Co się zadziało z tymi facetami?

Jelito grube

• 5 lat od rozpoznania przeżywa w Polsce 49% pacjentek,
• 5-letnie przeżycie uważa się za wyleczenie,
• ponad 7000 Polek dowiaduje się co roku, że ma nowotwór jelita grubego, 4800 niestety umiera,
• 2 miejsce na liście najczęstszych nowotworów u kobiet.

Czynniki ryzyka

Przepytaj rodzinę Ryzyko zachorowania rośnie dwukrotnie, jeśli któreś z Twoich rodziców lub brat albo siostra zachorowali przed 55. rokiem życia. Jeśli okaże się, że ktoś chorował, zachowaj czujność i tym bardziej staraj się zminimalizować ryzyko.

Dawkuj alkohol: uczeni wyliczyli, że kobiety, które codziennie wypijały dwa lub trzy drinki, chorują na tę chorobę 8% częściej niż te, które ograniczają się do jednego drinka dziennie lub nie piją w ogóle.

Zgaś papierosa: inne badania wykazały, że palenie tytoniu zwiększa ryzyko zachorowania aż o 50%.

Twoja strategia

Najskuteczniejszą bronią w walce z nowotworem jelita grubego jest profilaktyczne kolonoskopia. To genialne badanie, bo przy okazji pozwala od razu usunąć polipy, które – gdyby zostały na miejscu – mogą zamienić się w raka.

Jednak profilaktyczna kolonoskopia ma sens jedynie po 50. roku życia lub wtedy, gdy masz obciążenie genetyczne. Co zatem możesz zrobić teraz?

Słuchaj brzucha: powtarzające się wzdęcia, bulgotania, skurcze, i bóle brzucha powinnaś zgłosić lekarzowi. Bezwględnie też idź do lekarza, gdy zauważysz ślady krwi w muszli. Nie bagatelizuj tego objawu nigdy. To mogą być hemoroidy, ale wcale nie muszą.

Ruszaj się: banalne, wiemy, ale szczupli ludzie rzadziej chorują na raka jelita. Wypróbuj nasz trening na rowerze stacjonarnym oraz ćwiczenia na płaski brzuch.

Jedz mniej mięsa i wędlin: badania wykazały związek między ilością spożywanej wieprzowiny i wołowiny a rakiem jelita grubego. Uczeni zalecają, by jeść je nie częściej niż trzy razy w tygodniu.

Jajniki i macica

• Aż dwa razy więcej przypadków raka jajnika na 100 tysięcy mieszkańców zdarza się w Polsce niż w Holandii,
• około 3000 Polek co roku słyszy diagnozę: rak szyjki macicy,
• co roku też około 1600 kobiet w Polsce umiera z powodu tego raka,
• 10% chorych na raka jajników zachorowało przed ukończeniem 45 lat,
• 54% pacjentek, u których zdiagnozowano nowotwór szyjki macicy, przeżywa w Polsce ponad 5 lat.

ZOBACZ TEŻ: Implanty piersi mogą powodować nowotwory?

Czynniki ryzyka

To już potwierdzone. Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) może spowodować rozwój nowotworu szyjki macicy. A niemal 80% kobiet ma przynajmniej raz w życiu kontakt z HPV. Ten wirus przenosi się drogą płciową i prezerwatywa tylko w niewielkim stopniu zmniejsza ryzyko zakażenia.

Badania wykazały też, że kobiety, które mają mutację BRCA (tę odpowiedzialną za raka piersi), są też bardziej narażone na raka jajników.

Twoja strategia

Tzw. cytologia potrafi wykryć stany przedrakowe. Wystarczy, jeśli zrobisz ją raz na trzy lata. No chyba że często zmieniasz partnerów – wówczas lepiej zrobić ją co roku. Jeśli jeszcze nie rozpoczęłaś współżycia, rozważ opcję szczepionki przeciwko HPV.

Patrz na brzuch: powiedz lekarzowi, jeśli zauważysz u siebie przewlekłe wzdęcia na przemian z zaparciami lub nagle miesiączki staną się wyjątkowo obfite lub nieregularne.

Porozmawiaj z lekarzem: jeśli Twoja mama, babcia lub ciotki miały raka piersi, powiedz o tym lekarzowi – możesz mieć mutację BRCA. Spytaj go też o pigułki antykoncepcyjne – wprawdzie zmniejszają ryzyko raka jajników, ale podnoszą ryzyko raka szyjki macicy.  

Płuca

• 1 miejsce na liście nowotworów – zabójców kobiet,
• odpowiada za 15% zgonów,
• 6000 Polek rocznie słyszy diagnozę: „Rak płuc”,
• w ciągu roku 300 kobiet poniżej 50. roku życia zachorowuje w Polsce na raka płuc,
• 10% chorych na raka płuc nigdy w życiu nie paliło papierosów. 

Czynniki ryzyka

Największym zagrożeniem dla płuc są papierosy. Uczeni wykazali też, że przyczyną raka płuc może być radon – naturalny promieniotwórczy gaz.

Na szczęście w Polsce relatywnie wysoki poziom radonu występuje tylko na niewielkich obszarach, m.in. w Sudetach. Znacznie większym zagrożeniem jest bierne palenie. Jeśli więc ktoś w Twoim domu pali, wyganiaj go na balkon.

Twoja strategia

Nuda, nuda, nuda. Wybacz, ale nie da się interesująco napisać tej banalnej prawdy, że nie warto zaczynać palić, a jeśli już palisz, to koniecznie rzuć.

Jeden z zaprzyjaźnionych z redakcją lekarzy rzucił palenie, kiedy jego kolega, specjalista radiolog (wykrył na zdjęciach setki raków płuc), powiedział mu: „Stary, nie łudź się, że rak dotyczy innych, a Tobie się uda. Nie uda się. Palenie jest jak niemycie zębów. Nie unikniesz próchnicy, nie szorując kłów, nie unikniesz raka, paląc. Kropka”.

Pamiętaj, że zawsze warto rzucić. Statystyki wskazują, że rzucenie palenia po 40. wydłuża życie średnio o 10 lat.

Posłuchaj się: jeśli palisz od ponad 10 lat i skończyłaś już 40, rozważ zrobienie sobie RTG klatki piersiowej. Nawet jeśli nie palisz, a od kilku miesięcy prześladuje Cię kaszel, plujesz krwią albo masz kłopoty z oddychaniem, zgłoś się do lekarza.

Skóra

• Co 57 minut na świecie jakiś człowiek umiera na czerniaka – najniebezpieczniejszego raka skóry,
• 4% wszystkich raków u kobiet to czerniaki,
• czerniak to najczęściej atakujący rak w wieku 25-29 lat,
• co piąty człowiek zachoruje kiedyś na nowotwór skóry,
• o około 65% więcej kobiet niż mężczyzn w wieku 20-39 lat choruje na czerniaka w Polsce.   

Czynniki ryzyka

"Promieniowanie ultrafioletowe (UV) może uszkodzić komórki skóry i sprawić, że za kilka lub kilkanaście lat w tym miejscu zacznie się rozwijać nowotwór” – przestrzega prof. Abrar Qureshi, szef dermatologii na Brown University, którego badania wykazały, że wystarczy pięć razy poparzyć się na słońcu (tak by powstały pęcherze) przed 20. rokiem życia, żeby zwiększyć ryzyko czerniaka aż o 80%.

Solaria są jeszcze gorsze, ponieważ dostarczają znacznie większych dawek promieniowania UV w krótkim czasie. Badania wykazały, że korzystający z solarium są o 20% bardziej narażeni na czerniaka niż ci, którzy nigdy z niego nie korzystali, a jeśli zaczęłaś korzystać z solary przed 35. rokiem życia, ryzyko rośnie dwukrotnie.

Twoja strategia

Co się stało, to się nie odstanie, ale nawet jeśli w dzieciństwie często chodziłaś spalona słońcem, dziś lepiej ogranicz jego ilość. W ten sposób zmniejszysz ryzyko rozwoju raków skóry. Nie tylko czerniaka, ale również mniej groźnych, za to częstszych raków podstawnokomórkowego i kolczystokomórkowego.

Załóż kapelusz: wybierasz się na spóźnione wakacje do Egiptu? Weź ze sobą kapelusz z szerokim rondem. Nawet jeśli smarujesz się kremem z wysokim filtrem, często zapominasz o takich miejscach, jak uszy, linia włosów czy okolice ust. A tam rak atakuje często.

Nie oszczędzaj kremu: używaj kremu z SPF 30+. Jeśli masz jasną karnację, nakładaj go również w pochmurne dni – słońce przenika przez chmury.  

ZOBACZ TEŻ: 5 patentów na ograniczenie smogu