Lubczyk: właściwości, przepisy i uprawa

Lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale) pochodzi z południowo-zachodniej Azji (tereny Iranu i Afganistanu). W Europie została rozpowszechniona w średniowieczu przez zakon benedyktyński, a na wielu stołach gości do dziś, ponieważ jest smaczna i aromatyczna, a do tego ma wiele właściwości prozdrowotnych. 

Inne nazwy lubczyku: Lubiśnik lekarski, lubczyk ogrodowy, Maggi, Łakotne ziele, Mleczeń, Lubszczka, Lubszczyk, Lubystek, Lubystoczek.

Lubczyk właściwości lecznicze 

Najbogatszą w składniki odżywcze częścią lubczyku jest jego korzeń, w którego skład wchodzą m.in. olejek eteryczny, estry, kwas octowy, skrobia, żywica, cukier, kumaryna, fitosterole i kwasy polifenolowe. Jednak w kuchni najczęściej wykorzystuje się aromatyczne liście rośliny. 

Lubczyk ma przede wszystkim korzystny wpływ na nasz układ pokarmowy oraz moczowy. Wspomaga pracę jelit oraz transport żółci w organizmie. Ma działanie moczopędne, dzięki czemu oczyszcza organizm z toksyn i zmniejsza ryzyko choroby wrzodowej. Zbawiennie działa także na układ oddechowy, ponieważ działa wykrztuśnie. Dodatkowo bogaty jest w witaminę C, dlatego warto o nim pamiętać podczas przeziębień. 

Nie bez powodu wspomniałyśmy wcześniej o bolesnych bólach brzucha, które często są spowodowane skurczami. Tutaj z pomocą przychodzi lubczyk, który działa rozkurczowo. Polecany jest także alergikom, ze względu na swoje działanie przeciwhistaminowe. 

Lubczyk w ciąży 

„Kobiety w ciąży powinny unikać picia dużej ilości naparów czy wywarów z różnego rodzaju ziół, także z lubczyku. Mogą natomiast spożywać lubczyk w niewielkiej ilości jako przyprawy do mięs czy do rosołu” – tłumaczy dietetyk kliniczny mgr Paulina Róg. 

Lubczyk - naturalny afrodyzjak

Według wierzeń ludowych lubczyk miał zwiększać ochotę na seks, dlatego dodawano go do tzw. miłosnych napojów. Panny młode wplatały ziele we włosy, gdyż magiczna moc lubczyku miała przynieść szczęście w małżeństwie. Dzisiaj wiemy, że roślina rozszerza naczynia krwionośne, przez co działa pobudzająco i zwiększa libido, dlatego nazywana jest zielem miłości. Działa nie tylko na mężczyzn, ale także na kobiety. 

Kosmetyczne właściwości lubczyku 

Magia lubczyku, a właściwie zawarte w nim witaminy B i C (naturalne antyoksydanty), spowalniają proces starzenia się skóry oraz zmarszczkom. Maści i okłady z lubczyku mogą okazać się zbawienne także dla osób, które zmagają się z trądzikiem i łuszczycą. 

ZOBACZ: Dlaczego nie powinnaś przesadzać z szałwią?

Zastosowanie lubczyku w kuchni 

Czym byłby polski, niedzielny rosół bez unoszącego się w całym domu aromatu? Lubczyk bez wątpienia jest w tym wypadku niezbędny. Niektórzy wybierają wersję bardziej przetworzoną, czyli słynną przyprawę w retro butelce – maggi, w którego skład wchodzi wyciąg z ziela lubczyku ogrodowego, ale także dodatkowa sól. Liście lubczyku pasują nie tylko jako zielony, świeży dodatek do rosołu, ale także jako przyprawa do ryb, mięsnych marynat, sosów, sałatek, kanapek, makaronów, a nawet domowej nalewki. Lubczyk możesz też mrozić i suszyć. 

Pamiętaj, że lubczyk jest mocno aromatyczny, dlatego nie przesadź z jego ilością. 

Nalewka z lubczyku – przepis 

Składniki:

• 50 g korzenia lub liści lubczyku (suszony)
• ½ litra spirytusu (70%)

Sposób przygotowania: 

Do litrowego słoika wsyp lubczyk i zalej alkoholem. Dobrze wymieszaj, zakręć słoik i odstaw na 10 dni. Każdego dnia wstrząśnij naczyniem, aby składniki się mieszały. Taką nalewkę spożywaj 3 razy dziennie po jednej łyżeczce z odrobiną wody. 

Domowa maggi – przepis

Składniki: 

• Duży pęczek lubczyku (możesz użyć dwóch)
• 3 łyżeczki soli kamiennej (nie używaj soli jodowanej)
• 2-3 łyżki oleju

Sposób przygotowania: 

Posiekaj drobno lubczyk, przełóż go do blendera, dodaj sól i zmiksuj. Następnie dodaj olej i ponownie zblenduj. Gotową masę przełóż do niewielkiego słoika i zalej lubczyk olejem tak, aby pokrył górną warstwę masy. Zamknij szczelnie słoik i odstaw maggi w chłodne miejsce. Możesz też od razu dodać maggi do obiadu. 

SPRAWDŹ: Jak kupować i hodować zioła w domu?

Lubczyk uprawa 

Wysiew nasion do gruntu: sierpień

Wysiew nasion do doniczek i skrzynek: marzec, kwiecień

Nasiona lubczyku wysiewa się na głębokość około 2 cm. Roślina lubi lekką, spulchnioną i przepuszczalną glebę. Jest światłolubna, ale w wielu przypadkach radzi sobie także w cieniu. 

Zbiory: Od kwietnia do października

Jak podlewać? 

Lubczyk lubi wilgoć, ale nie rozwija się dobrze w zastanej wodzie. Należy kontrolować jej ilość, ponieważ roślina jest także bardzo wrażliwy na jej brak i szybko więdnie. 

Dużą zaletą tej rośliny jest fakt, że nie lubią jej szkodniki. 

Uprawa lubczyku w doniczce nie jest łatwa, ponieważ bylina należąca do rodziny selerowatych ma dobrze rozwinięty system korzeniowy, dlatego potrzebuje sporo miejsca. Jeśli zdecydujesz się na uprawę lubczyku na balkonie, zainwestuj w dużą donicę, dobrą ziemię, którą wymieszasz z gliną i próchnicą. 

ZOBACZ TEŻ: Zioła - właściwości zdrowotne, urodowe i wykorzystanie w kuchni