Ponad 70% Polaków ma problemy z próchnicą. Ustępujemy pod tym względem nie tylko krajom Europy Zachodniej i Skandynawii, ale nawet Rumunii i Białorusi. Gorsi od nas w tej niechlubnej statystyce są tylko Litwini, Słowacy i Chorwaci. Specjaliści winią za to dietę wysokocukrową - aż 80% polskich dzieci w pierwszych dwóch latach życia je sporo cukru, podczas gdy WHO zaleca, by w tym okresie spożycie cukru ograniczać. Poza tym... nie umiemy myć zębów.
Statystyczny Polak zużywa tylko 3,5 tubki pasty do zębów rocznie, podczas gdy Niemiec w tym czasie kupuje 7 tubek, a Anglik ponad 8. W dodatku zęby szczotkuje zaledwie 30 sekund, czyli cztery razy za krótko, a gabinet stomatologa odwiedza dopiero, kiedy nie jest w stanie wytrzymać bólu. Poza domem i gabinetem stomatologicznym trudno tę wiedzę uzupełnić – czasy Klubów Wiewiórki, działających dawniej w przedszkolach, kiedy to dzieci uczyły się szczotkować zęby na specjalnych zajęciach z higienistką, należą do przeszłości. No i mało kto nuci dawny przebój Fasolek: „Szczotka, pasta, kubek, ciepła woda – tak się zaczyna wielka przygoda. Myję zęby, bo wiem dobrze o tym: kto ich nie myje, ten ma kłopoty”. Inna sprawa, że zmieniły się czasy i sama pasta ze szczoteczką nie wystarczą.
„Zasada mycia zębów rano i wieczorem wciąż jednak obowiązuje – zaznacza dr n. med. Agnieszka Sulka, stomatolog z wrocławskiego gabinetu Vitalium AS. – Pierwsze, poranne mycie, będzie odświeżające, połączone z oczyszczeniem powierzchni języka. Kiedy śpimy, wydzielamy mniej śliny, zęby i język nie są wystarczająco nawilżane, dlatego powstaje na nich nalot. Wieczorem musimy zarezerwować sobie czas na dłuższe, dokładniejsze mycie, połączone z oczyszczaniem przestrzeni międzyzębowych, do których nie jesteśmy w stanie dotrzeć podczas rutynowego czyszczenia szczoteczką”.
Wtedy ona nie wystarczy: potrzebujemy nici dentystycznych, irygatora, szczoteczek międzyzębowych. Przy czym – zaznacza specjalistka – dla młodzieży takie szczoteczki będą bezużyteczne. Poniżej styku zębów młody człowiek ma brodawkę międzyzębową zamykającą tę przestrzeń. U dorosłych ona zanika, odsłaniając masyw kostny i dziąsłowy – tworzą się tzw. ciemne trójkąty, wymagające doczyszczenia specjalnymi wyciorkami – takimi małymi szczoteczkami. Nastolatkom wystarczą w takich sytuacjach nić dentystyczna i irygator.
Sprzężenie zwrotne
Dr Sulka podkreśla, że organizm to sieć naczyń połączonych, a piękny uśmiech, którym błyszczymy po leczeniu ortodontycznym czy po spędzeniu wielu godzin na fotelu u stomatologa, to tylko wartość dodana. Istnieją choroby współistniejące, które mogą utrudniać utrzymanie zdrowia jamy ustnej – np. choroby przyzębia działają na zasadzie sprzężenia zwrotnego z chorobami kardiologicznymi. Mogą być przyczyną przedwczesnych porodów czy choroby Alzheimera. Stomatolog jako pierwszy może podejrzewać cukrzycę, białaczkę, zakażenie HIV czy wirusem HCV.
„To między innymi dlatego chciałabym, żeby przestano o nas mówić dentyści, a zaczęto mówić stomatolodzy – tłumaczy dr Agnieszka Sulka. – Łacińskie słowo »dens« oznacza ząb, a »stoma« jamę ustną, co zdecydowanie lepiej oddaje to, czym się zajmujemy”.
Tak jak niektóre choroby mogą wpływać na stan naszego uzębienia, dziąseł i błony śluzowej, tak zaniedbania w higienie jamy ustnej, np. zbyt rzadkie usuwanie kamienia nazębnego, mogą być przyczyną schorzeń ogólnoustrojowych. A dobry stomatolog może rozpoznać – po stanie jamy ustnej – wczesne symptomy tych chorób.
„Kiedy pacjent ma tendencje do osadzania się kamienia nazębnego, pytamy o nawyki higieniczne i o to, czy np. nie pije za dużo wody wysokomineralizowanej – wymienia dr Sulka. – Jeśli jednak, mimo systematycznego dbania o higienę, problem nawraca, warto wykonać USG jamy brzusznej – może się okazać, że pacjent ma kamienie w nerkach. Dwukrotnie, na podstawie krwawiących dziąseł, zdiagnozowałam białaczkę”.
To wszystko pokazuje, że regularne wizyty u stomatologa to nie tylko kwestia uśmiechu, pozbycia się bólu, ale zdrowia pojętego ogólnie. Tymczasem, chwytając za szczoteczkę do zębów, nie myślimy o tym wcale.
