Guzki w piersiach - to wcale nie musi być rak

Piersi trzeba badać regularnie, ale do wykrytych zgrubień i guzków podchodzić spokojnie i bez paniki. Zwłaszcza, że zmian w piersiach doświadczy w ciągu całego życia niemal każda kobieta. Nowotwory stanowią około jednej czwartej zmian wykrytych w piersiach - mówi dr Monika Nagadowska, onkolożka.

Większość guzków to niegroźne nieprawidłowości, które mogą pojawić się u każdej kobiety, najczęściej w wieku przedmenopauzalnym, ale nie tylko. Często są następstwem działania hormonów albo genów. Lepiej je oczywiście konsultować u lekarza. Dla wielu kobiet zaskakująca może być wiadomość, że nie każdy wymacany w piersi guzek zwiększa ryzyko nowotworu złośliwego. Niektóre guzki są nowotworami, ale łagodnymim i nie mają tendencji do zezłośliwiania się.  

Czujność należy jednak zachować, bo rak piersi występuje często - odpowiada aż za 20% złośliwych nowotworów u kobiet. Ryzyko jego rozwoju jest większe u kobiet bezdzietnych, stosujących długotrwale leki hormonalne, nadużywających alkoholu.

Szczególnie uważać na piersi powinny kobiety, w których bliskiej rodzinie były zachorowania na raka piersi lub zachorowania na raka w młodym wieku.

Co mogą oznaczać wyczuwalne zmiany w piersiach?

W grupie łagodnych nowotworów piersi najczęściej występują:

• Torbiele – powstają w wyniku rozrostu nabłonka przewodów mlecznych i ich zarośnięcia. Ryzyko przejścia w raka piersi jest niewielkie.
• Gruczolakowłókniaki – dobrze odgraniczone, pojedyncze zmiany, których ryzyko przemiany w zmiany złośliwe jest niewielkie.
• Rozstrzenie przewodów wyprowadzających – łagodne zmiany przypominające nowotwory złośliwe, ale nie wiążą się z ryzykiem przemiany złośliwej.
• Brodawczaki wewnątrzprzewodowe – charakteryzują się częstym występowaniem surowiczej lub krwistej wydzieliny z brodawek piersi.
• Tzw. guzy liściaste – zmiany szybko rosnące; te charakteryzują się sporym ryzykiem przejścia w zmianę złośliwą.

ZOBACZ TEŻ: Jak zmniejszyć ryzyko raka piersi?

- W obrębie piersi bardzo dużo się dzieje i w powszechnej świadomości funkcjonuje przeświadczenie, że zawsze muszą to być straszne rzeczy, np. gruczolakowłókniaki, które na pewno zamienią się w raka. Jednak finalnie często okazuje się, że to inne schorzenia, które spokojnie mogłyby być rozpoznane bez konieczności spotykania się z chirurgiem onkologiem i całego stresu z tym związanego - mówi dr Monika Nagadowska.

Warto wiedzieć, że niektóre typy zmian w piersiach są bardziej charakterystyczne dla danej grupy wiekowej, np.:

• torbiele – występują u połowy kobiet po 40. roku życia, a po 70. roku życia dotyczą aż 90 proc. kobiet
• gruczolakowłókniaki – są to najczęściej występujące łagodne zmiany u młodych kobiet do 35. roku życia;
• rozstrzenie przewodów wyprowadzających – zmiany występujące u co trzeciej kobiety pomiędzy 50. a 60. rokiem życia;
• brodawczaki wewnątrzprzewodowe – zazwyczaj dotyczą kobiet pomiędzy 30. a 50. rokiem życia.

ZOBACZ TEŻ: Jak samodzielnie badać piersi?

Zmiana w piersi: kiedy do lekarza?

Objawy, które najczęściej stanowią przyczynę zgłoszenia się do lekarza, to ból piersi i wyczucie przez pacjentkę guzka w piersi. Ale należy pilnie zgłosić się do lekarza także w takich sytuacjach:

• powiększenie węzłów chłonnych pachowych,
• wyciek płynu z brodawki u kobiet niekarmiących,
• zmiana wyglądu brodawki sutkowej (np. wciągnięcie, owrzodzenie, wyciek - szczególnie krwisty),
• zmiany skórne wokół brodawki (np. stwardnienie, zgrubienie, rumień, „skórka pomarańczy”),
• cechy zapalenia, np. zaczerwienienie, zwiększona temperatura, obrzęk, bolesność. 

Nie wszystkie zmiany w piersiach, szczególnie w początkowej fazie, dają jednak widoczne lub odczuwalne objawy. A jak wiemy, w wielu przypadkach, czas ma ogromne znaczenie. Dlatego warto zadbać także o badania profilaktyczne.

- Dzięki dobrze rozwiniętej diagnostyce w ostatnich latach wykrywa się znacząco więcej zmian w piersiach – zauważa dr Nagadowska.

W Polsce kobiety w wieku 50-70 lat mogą skorzystać z programu badań mammograficznych refundowanych przez NFZ. Kolejnym masowym badaniem jest tzw. screening oportunistyczny, który polega na tym, że zanim lekarz przepisze np. hormonalną antykoncepcję, przeprowadza wywiad z pacjentką i zleca jej podstawowe badania, w tym na przykład USG piersi. Trzecim sposobem na wyłapywanie wczesnych zmian w piersiach jest badanie grup podwyższonego ryzyka, gdy nowotwór piersi występował u członków rodziny.

- Podczas badania pacjentki klinicysta powinien przede wszystkim umieć ocenić, czy konieczna jest biopsja zmiany, czy potrzebne będą dodatkowe badania, czy ma narzędzia i umiejętności, by to właściwie ocenić, czy też powinien skierować pacjentkę do specjalistycznego ośrodka. Warto przy tym pamiętać, że wysyłanie każdej kobiety do specjalisty opóźnia diagnostykę tych naprawdę chorych - zaznacza onkolożka.

SPRAWDŹ TEŻ: Fakty i mity na temat raka piersi

O co może zapytać lekarz

Badanie lekarskie, które ma określić, czy w piersi występują jakieś nieprawidłowości, powinno być wykonane najpierw w pozycji stojącej, a następnie w leżącej. Podczas niego lekarz powinien sprawdzić, czy z brodawek wydobywa się płyn oraz czy skóra piersi ma prawidłowy wygląd, a także zbadać węzły chłonne pachowe. 

Ponadto lekarz może zapytać:

• czy pacjentka odczuwa ból w piersiach, czy ból jest ciągły i narasta od kilku tygodni lub miesięcy, czy raczej pojawia się przed krwawieniem miesiączkowym, o stosowane metody hormonalnej antykoncepcji i inne przyjmowane przez pacjentkę leki,
• od kiedy występują objawy, kiedy się nasiliły, 
• czy w przeszłości występowały choroby piersi, 
• o datę pierwszej oraz ostatniej miesiączki, 
• o występowanie nowotworów w rodzinie.

Źródło: zdrowie.pap.pl [tekst: Monika Wysocka]