Dlaczego boli nas głowa? [przyczyny i terapie]

Spis treści

1. Problem większości Polaków
2. Pierwotne bóle głowy
   a. klasterowy ból głowy
   b. migrena
   c. bóle napięciowe
   d. inne
3. Wtórne bóle głowy
4. Terapia

Problem większości Polaków

Większość ludzi od czasu do czasu doświadcza bólu głowy, to jeden z najpowszechniejszych problemów zdrowotnych, chociaż wydaje się, że są osoby szczególnie na niego podatne. Mało kto z tego powodu zwraca się do lekarza, zwykle łykamy lek przeciwbólowy i to wszystko. Niestety, tu pojawia się problem, bo właśnie te tabletki bez recepty są najczęściej nadużywanymi lekami w Polsce. Są wyliczenia mówiące, że blisko 20% populacji jest uzależnione od leków przeciwbólowych. Wygląda na to, że to nie sam ból głowy jest problemem, a raczej samodzielne aplikowanie sobie terapii.

Bóle głowy mogą być spowodowane czynnikami medycznymi - stanem zapalnym, migreną, zmianami hormonalnymi, wysokim ciśnieniem krwi, urazami, czynnikami emocjonalnymi, takimi jak stres, lęk, napięcie nerwowe, mogą też być następstwem szkodliwego stylu życia. Bóle mogą atakować jakieś konkretne miejsca (np. hemikrania to ból obejmujący połowę głowy, głównie okolicę oczodołu oraz skroni), albo dotyczyć całego obszaru głowy. Osoby często doświadczające takich dolegliwości uważają, że te bóle znacząco obniżają jakość ich życia utrudniając normalne funkcjonowanie. Wiedza, jak rozpoznać przyczynę, może pomóc w podjęciu odpowiednich działań.

Zasadniczo lekarze dzielą bóle głowy na pierwotne (samoistne) i wtórne (wynikające z jakichś chorób). Przy czym te pierwsze są powszechniejsze.

Pierwotne bóle głowy

Pierwotny ból głowy jest spowodowany problemami z wrażliwymi na ból strukturami głowy. Konkretnie chodzi o aktywność biochemiczną w mózgu, w sieciach nerwowych czy naczyniach krwionośnych otaczających czaszkę lub w mięśniach głowy i szyi. Mogą też występować kombinacje tych czynników. Naukowcy uważają, że niektóre osoby mogą być nosicielami genów, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia takich bólów.

Do najczęstszych pierwotnych bólów głowy zaliczamy:

Klasterowy ból głowy

Klasterowe bóle głowy, które występują w cyklicznych okresach, są jednym z najbardziej bolesnych. Zwykle budzą cierpiącego w środku nocy objawiając się silnym bólem w jednym oku lub wokół niego po jednej stronie głowy. Te bóle zwykle trwają od 15 minut do 3 godzin i mogą wystąpić od jednego do ośmiu razy dziennie. Dodatkowo obserwujemy łzawienie lub zaczerwienienie oka, opadanie powieki, zwężenie źrenicy w jednym oku, zatkany nos, pocenie się twarzy. Napady częstych ataków, znane jako okresy klasterowe, mogą trwać od tygodni do miesięcy, po których zwykle następują okresy remisji trwające miesiące, czy lata, gdy bóle głowy ustają. Na szczęście klasterowy ból głowy jest rzadki i nie zagraża życiu. Zabiegi mogą sprawić, że napady klasterowych bólów głowy będą krótsze i mniej nasilone. Ponadto leki mogą zmniejszyć liczbę klasterowych bólów głowy.

Migrenę

Migrena objawia się zazwyczaj silnym pulsującym bólem, który może dotyczyć tylko jednej strony głowy, ale może też zmieniać ognisko. Podczas epizodu migrenowego często występują dodatkowo zawroty głowy, zaburzenia widzenia, nadwrażliwość na światło i dźwięk, nudności i wymioty. Epizod migrenowy może trwać od kilku godzin do 2-3 dni. Pojawiają się z różną częstotliwością - od 1 tygodniowo do kilku razy w roku.

U niektórych osób bezpośrednio przed atakiem pojawia się sygnał ostrzegawczy znany jako aura. Aura może obejmować zaburzenia widzenia, takie jak błyski światła, martwe pole widzenia, lub inne oznaki, takie jak mrowienie po jednej stronie twarzy, ręki lub nogi oraz trudności w mówieniu.
Na dzień lub dwa przed atakiem niektórzy doświadczają zmian nastroju, od depresji po euforię, zwiększonego apetytu, drętwienia szyi, częstego ziewania, czy zwiększonego oddawania moczu.

Napięciowy ból głowy

Jest to powszechna forma pierwotnego bólu głowy. Ból zwykle pojawia się stopniowo, w środku dnia, a cierpiąca nań osoba może się czuć, jakby miała na głowie ciasną opaskę. Może też odczuwać ciągły tępy ból po obu stronach głowy. Ból może się też rozciągać aż do szyi. Bóle głowy typu napięciowego mogą być epizodyczne i przybierać formę ataków trwających kilka godzin, albo mogą też być przewlekłe i występować co najmniej 15 dni w miesiącu przez co najmniej 3 miesiące. Od migreny różni go to, że napięciowe bóle głowy nie są związane z zaburzeniami widzenia, nudnościami ani wymiotami. Nie pogarsza go aktywność fizyczna, co jest charakterystyczne dla migren.

Inne

Wyróżniamy też inne rodzaje bólów pierwotnych, ale są one mniej powszechne. Te bóle głowy mają charakterystyczne cechy, takie jak nietypowy czas trwania lub ból związany z określoną czynnością. Chociaż uważa się je za pierwotne, każdy z nich może być też objawem jakiejś choroby. Są to:
- Przewlekłe codzienne bóle głowy (przewlekła migrena, przewlekły napięciowy ból głowy)
- Bóle głowy związane z kaszlem
- Wysiłkowe bóle głowy
- Seksualne bóle głowy

Do pierwotnych zalicza się też dolegliwości związane ze stylem życia. Są spowodowane na ogół konkretnymi pokarmami, czy napojami (alkohol, szczególnie czerwone wino, produkty zawierające azotany, szczególnie przetworzone mięso). Styl życia dotyczy też nieprawidłowego rytmu snu i czuwania, a także funkcjonowania w nieustannym napięciu nerwowym. Warto wiedzieć, że nieprawidłowa postawa ciała też może skutkować bólami głowy.

Jeszcze inny rodzaj pierwotnego bólu głowy jaki wyróżniamy wynika z nadużywania leków (ang. medication overuse headache -MOH) i dotyczy często ludzi cierpiących na migreny.

Wtórne bóle głowy

Wtórne bóle głowy są objawami innych chorób, min. takich jak:

• Ostre zapalenie zatok
• Odwodnienie
• Problemy stomatologiczne
• Infekcja ucha
• Grypa, COVID-19 i inne choroby przebiegające z gorączką
• Kac
• Wysokie ciśnienie krwi
• Krwiak śródczaszkowy
• Zapalenie opon mózgowych
• Guz mózgu
• Zatrucie tlenkiem węgla
• Wstrząs
• Udar
• Toksoplazmoza
• Neuralgia nerwu trójdzielnego (podobnie jak inne nerwobóle, wszystkie związane z
• podrażnieniem niektórych nerwów łączących twarz i mózg)
• i wiele innych.

Wtórne bóle głowy mogą wynikać z poważnych problemów zdrowotnych, dlatego istotne, aby zasięgnąć porady lekarza, jeśli ból głowy jest poważny, występuje regularnie, nie ustępuje po lekach, występuje wraz z innymi objawami, takimi jak zaburzenia świadomości, gorączka, zmiany czucia lub sztywność szyi.

Terapia

Naturalnie, jak wspomnieliśmy, z niepokojącymi objawami trzeba się wybrać do lekarza i przestrzegać ściśle zaleceń. Ale istnieją również inne, alternatywne i domowe sposoby na złagodzenie objawów. Ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem przed wprowadzeniem jakichkolwiek poważnych zmian lub rozpoczęciem nowych terapii.

Te alternatywne podejścia obejmują akupunkturę, terapie poznawczo-behawioralną, hipnozę, medytację i rozmaite ziołowe produkty zdrowotne. Są badania wskazujące, że suplementacja magnezem i witaminą D może pomóc osobom cierpiącym na migreny. Uznaje się, że przyjmowanie 400-500 miligramów tlenku magnezu dziennie pomaga zapobiegać epizodom.

Istnieją też domowe środki zaradcze, takie jak:

• gorące lub zimne kompresy na czoło i szyję (unikaj ekstremalnych temperatur i nigdy nie nakładaj lodu bezpośrednio na skórę).
• pij dużo wody, bo może to zapobiec bólom głowy lub zmniejszyć ich nasilenie.
• dbaj o utrzymanie stabilnego poziomu cukru we krwi.
• polub napoje imbirowe - są badania wskazujące, że sproszkowany imbir ma podobne działanie do zwykłego leku na migreny. Prosta herbata z ciepłą wodą i imbirem w proszku może pomóc w łagodzeniu objawów.
• wysypiaj się, utrzymując w sypialni chłód, ciemność i ciszę.
• ogranicz spożycie alkoholu i pij dużo wody.
• dbaj o wzrok, wybierz się do okulisty, aby dobrał Ci odpowiednie okulary, bo problemy z oczami mogą nasilić bóle głowy.

Źródła: medicalnewstoday.com, mayoclinic.org