Choroby genetyczne - jakie jest ryzyko?

Genetyczna depresja

• Przeciętne ryzyko wystąpienia – 22%.
• Ryzyko, jeśli depresja wystąpiła u przodków – 40%

Chociaż najnowsze badania wykazują, że istnieje genetyczne podłoże skłonności do depresji, nie ma jeszcze konkretnego testu, który potrafiłby wykryć, czy będziesz chodzić smutna, czy nie.

Zmniejsz ryzyko

Zrób sobie kawę

Wg badań z 2011 roku, kobiety, które wypijają 2 kawy dziennie, cierpią na depresję o 15% rzadziej niż te, które unikają kofeiny. To właśnie kofeinie zawdzięczamy zwiększone wydzielanie hormonów odpowiedzialnych za dobry nastrój.

Grecki styl

Dieta śródziemnomorska obniża ryzyko depresji o ponad 30%. Głównie jest to zasługa kwasów tłuszczowych omega-3, które działają stabilizująco na nastrój. Możesz też wypróbować proponowane przez nas 8 produktów na poprawę humoru.

Spoć się

Ćwiczenia fizyczne wzmacniają nie tylko mięśnie, ale też psychikę. Wg „American Journal of Preventive Medicine” regularny wysiłek sprawia, że ryzyko zachorowania na depresję spada niemal o połowę. Wystarczy truchtać przez pół godziny dziennie 5 razy w tygodniu.

Genetyczne choroby serca

• Jeśli Twoi rodzice wcześnie, czyli już w okolicach 40., mieli problemy z sercem, ryzyko, że Ty też będziesz miała kłopot, rośnie dwukrotnie.

Uczeni wciąż próbują znaleźć gen odpowiedzialny za konkretne choroby serca. Na rynku pojawiły się nawet testy, które obiecują ich wykrycie, jednak ich skuteczność nie została jeszcze w pełni dowiedziona. Więcej o tym, jak dbać o serce przeczytasz w naszym artykule: Zdrowe serce: co mu pomaga, a co szkodzi.

Zmniejsz ryzyko

Odpuść nadgodziny

Wiadomo – dodatkowa kasa zawsze się przyda, ale przecież nie za wszelką cenę. Badania wykazały, że ludzie pracujący 11 i więcej godzin dziennie są aż o 67% bardziej narażeni na zawał. Dlaczego? Uczeni przypuszczają, że składa się na to szereg czynników: podwyższony poziom stresu, brak czasu na aktywność fizyczną i – nie oszukujmy się – nie najzdrowsze jedzenie, które w pracy jest często jedynym wyjściem.

Uśmiechnij się

„Badania z 2010 roku dowiodły, że optymiści rzadziej chorują na serce niż ci, którzy widzą szklankę do połowy pustą” – wyjaśnia Karina Davidson z Center for Behavioral Cardiovascular Health w Columbia University Medical Center.

Załóż słuchawki

„Pod wpływem muzyki tętno przyspiesza, a naczynia krwionośne rozluźniają się, dzięki czemu Twój układ krążenia staje się zdrowszy” – wyjaśnia Michael Miller, szef Ośrodka Kardiologii Zapobiegawczej na University of Maryland. Jego zdaniem rodzaj muzyki nie ma większego znaczenia – wystarczy jej słuchać przez co najmniej pół godziny dziennie.

Genetyczny rak skóry: czerniak

• Przeciętne ryzyko wystąpienia – 2%
• Ryzyko przy obciążeniu genetycznym – 4%

Czerniak jest dosyć popularnym w mediach nowotworem, chociaż w Polsce nie występuje zbyt często. Bo chociaż ryzyko, że zachorujesz, nie jest duże (patrz liczby powyżej), to czerniak ma tę właściwość, że jest bardzo niebezpieczny. Ujmując rzecz dosadnie: czerniak stanowi tylko 5% wszystkich nowotworów skóry, a jednocześnie odpowiada za 80% zgonów z ich powodu.

Zmniejsz ryzyko

Połam tabliczkę

„Pół tabliczki gorzkiej czekolady dziennie może ochronić Cię przed szkodliwym wpływem promieniowania UV” – mówi David Katz z Yale University Prevention Research Center. Uwaga – pół tabliczki czekolady to około 250 kcal.

Załóż kapelusz

Zamierzasz przedłużyć sobie lato w ciepłych krajach? Nie zapomnij o nakryciu głowy. O ile raczej pamiętasz o posmarowaniu kremem z filtrem ramion, nóg, brzucha i pleców, to przypomnij sobie, czy posmarowałaś też uszy? Bonus – kapelusz z szerokim rondem uchroni Cię przed zmarszczkami.

Genetyczny rak piersi

• Przeciętne ryzyko wystąpienia – 12%
• Ryzyko, gdy któreś z rodziców zachorowało – 24%

U kobiet, które odziedziczyły mutację BRCA1 albo BRCA2, ryzyko zachorowania wynosi ok. 60%. Jest więc spore. Jeśli w Twojej rodzinie występowały przypadki raka piersi, warto sobie zrobić test genetyczny na obecność tych najczęstszych mutacji. Koszt w prywatnej placówce to około 400 zł. Warto, bo gdy dowiesz się, że niestety masz problem, możesz wiele zdziałać: od zmiany trybu życia po usunięcie piersi i jajników, co radykalnie zmniejsza ryzyko zachorowania.

Niestety choroby genetyczne i skłonność do otyłości możemy dostać w spadku po przodkach. Jednak mamy dobrą wiadomość: zdrowy styl życia może zmodyfikować działanie kodu DNA. Jak oszukać złe geny?

Zmniejsz ryzyko

Zakryj szklankę dłonią

„Wystarczą cztery drinki w tygodniu, żeby zwiększyć ryzyko wystąpienia raka piersi o 15%. Dwa dziennie to już zwiększenie o 55%” – przestrzega Wendy Chen, onkolog z Dana-Farber Cancer Institute. Żeby więc nie kusić licha, naucz się liczyć i odmawiać po trzecim drinku w tym tygodniu.Poznaj też inne sposoby na to, jak zmniejszyć ryzyko raka piersi i jednocześnie zwiększyć swoje szanse w tej nierównej walce.

Chrup

Gdy masz ochotę na przekąskę, sięgnij nie co po chipsy, a po orzechy. „Zjadanie dwóch garści orzechów włoskich dziennie zmniejsza ryzyko o 40%, bo orzechy zawierają dużo przeciwutleniaczy, np. witaminy E” – podpowiada W. Elaine z Hardman z Marshall University School of Medicine.

tekst: Gretchen Voss, Piotr Pflegel

WH 05/2014