Cukier, miód i słodziki – co powinnaś o nich wiedzieć

Podstępna z niego bestia.Gdy dostaje się do mózgu, ten odwdzięcza się, pobudzając ośrodek przyjemności. A przyjemność płynąca z jedzenia słodkiego jest porównywalna z tą, jaką dają seks, narkotyki czy hazard. Jest równie intensywna, ale chwilowa. Na dodatek nadmierne oddawanie się słodkiej przyjemności może być tragiczne w skutkach.

Cukier – jak wpływa na organizm

Jedzenie cukru w nadmiarze prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych, bo słodka substancja słabo syci, a dostarcza sporo kcal. Regularne nadwyżki kalorii dostarczane do organizmu kończą się otyłością lub nadwagą. To poważny problem ogólnospołeczny, bo jak pokazują dane GUS, w 2014 roku co druga osoba w wieku 15+ w Polsce miała problemy z masą ciała. Otyłość z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia szeregu śmiertelnych chorób – na czele z cukrzycą typu 2, z powodu której co 6 sekund ktoś na świecie umiera. Cukier wywołuje atakującą zęby próchnicę, sprawia, że skóra szybciej się starzeje, a mózg nie pracuje tak, jak powinien. Można śmiało powiedzieć, że cukier wpływa negatywnie na cały Twój organizm, atakując go od stóp do czubka głowy.

Gdzie kryje się cukier?

O ile bez problemu możesz kontrolować, ile łyżeczek cukru wsypujesz do kawy, o tyle wychwycenie go w innych produktach nie jest już takie łatwe. A cukier jest, niestety, prawie we wszystkim: od sosów, przez produkty mleczne, musli i zbożowe batoniki, aż po wędliny i alternatywy dla produktów mięsnych, produkowane z surowców roślinnych. „Niemałe ilości węglowodanów prostych i dwucukrów znajdziemy także w napojach alkoholowych: drinkach, piwie czy słodkim lub półsłodkim winie” – mówi dietetyk Paweł Szewczyk. Jak obliczyć, ile łyżeczek cukru jest w produkcie? Podaną na etykiecie produktu zawartość cukrów podziel przez 5 – to liczba łyżeczek cukru w 100 gramach produktu (to proste obliczenie ma jeden haczyk – obejmuje także naturalnie występujące w produkcie cukry).

Czy cukier brązowy jest zdrowszy?

Czym się różni brązowy cukier od białego? „Głównie kolorem – odpowiada ekspert. – Cukier brązowy, który znajdziesz w sklepie, tak jak i cukier stołowy, wytwarzany jest z buraków cukrowych, ale dodatkowo barwiony karmelem”. To więc tylko sztuczka producentów, by sprzedawać Ci ten sam cukier jako produkt zdrowszy lub szlachetniejszy. „Oryginalny cukier trzcinowy również ma brązowy kolor, co zawdzięcza melasie. Ma nieco inny smak i zawiera minimalnie większe ilości składników mineralnych, nie czyni go to jednak produktem zdrowszym” – wyjaśnia dietetyk. Nie jest też znacząco mniej kalorycznym produktem: w jednej łyżeczce białego cukru znajdziesz ok. 20 kcal. Łyżeczka brązowego czy trzcinowego cukru to różnica o +/- 0,5 kcal, czyli praktycznie żadna.

Słodziki – czy są zdrowe i po które warto sięgać

„Substancje intensywnie słodzące pozyskiwane »sztucznie« zazwyczaj są wielokrotnie słodsze, a co za tym idzie – ilość konieczna do uzyskania odpowiedniego poziomu słodyczy jest zdecydowanie mniejsza. Wszystkie dopuszczone do obrotu substancje słodzące nie stanowią zagrożenia zdrowotnego, istnieją jednak pewne dane sugerujące możliwy negatywny wpływ sacharyn i sukralozy na mikrobiom jelitowy i wrażliwość insulinową tkanek” – wyjaśnia Paweł Szewczyk. A co z naturalnymi alternatywami? Najpopularniejszą naturalną substancją słodzącą jest stewia, ale oprócz tego na półkach sklepowych znajdziesz też ksylitol, erytrytol i sorbitol. „Trudno wyrokować, która alternatywa jest zdrowsza. Każda z nich stosowana z umiarem stanowi lepszą zdrowotnie alternatywę cukru. Natomiast jeśli chodzi o kwestie kaloryczności, to najmniej ich znajdziemy w słodzikach syntetycznych, stewii i erytrolu” – dodaje dietetyk.

Czy miód i syropy są dobrymi zamiennikami białego cukru?

Miód wydaje się idealnym zamiennikiem cukru, ale ostrożnie! Kubuś Puchatek też zajadał się miodkiem i sama wiesz, jaki był okrągły. „Po podgrzaniu miód jest niczym innym jak »zlepkiem cukrów«: glukozy, fruktozy i sacharozy. W formie surowej i »na zimno« zawiera bioaktywne enzymy, mogące wpływać pozytywnie na zdrowie. Często jego wartość zdrowotna jest jednak przeceniana. W skrócie: jeśli chcemy sięgać po miód, nie widzę przeszkód, jednak wartością graniczną jest około 1 łyżki dziennie, zakładając jednocześnie, że ograniczamy ilość cukrów prostych z innych źródeł” – mówi dietetyk. A co z innymi naturalnymi syropami? „Zarówno syrop z agawy, jak i syrop klonowy stanowią naturalne akumulatory związków biologicznie aktywnych, jednak znów: są to głównie akumulatory cukrów prostych, więc nie warto nimi słodzić zbyt często” – dodaje ekspert.

Zachowaj umiar

Jak w wielu innych sprawach, tak i w kwestii cukru najważniejsze są zdrowy rozsądek i świadomość. Przede wszystkim czytaj etykiety produktów spożywczych i wybieraj te z jak najmniejszą zawartością cukru. Ogranicz do minimum kupne desery, wypieki i słodycze, gdyż są nie tylko źródłem cukru, ale i szkodliwych tłuszczów trans. Nie znajdziesz w nich natomiast żadnych wartościowych składników odżywczych. Odrobina słodyczy nie zrujnuje Twojego zdrowia ani sylwetki, ale jeśli już masz ochotę na coś słodkiego, wybierz zdrowszą alternatywę dla cukru stołowego. A jeśli zależy Ci nie tylko na zdrowiu, ale chciałabyś też zrzucić kilka zbędnych kilogramów? „W takim przypadku najrozsądniejszym rozwiązaniem wydają się substancje intensywnie słodzące oraz wspomniane już erytrol i glikozydy stewiolowe” – podsumowuje Paweł Szewczyk.