Ciąża pozamaciczna – objawy, przyczyny, rekonwalescencja

Z tego artykułu dowiesz się:

• Jak przebiega prawidłowa ciąża?
• Jak przebiega ciąża pozamaciczna?
• Jak często zdarza się ciąża pozamaciczna?
• Jakie są objawy ciąży pozamacicznej?
• Jakie są przyczyny ciąży pozamacicznej?
• Czy można donosić ciążę pozamaciczną?
• Czy ciążę pozamaciczną można leczyć?
• Czy po usunięciu ciąży pozamacicznej można zajść w ciążę?

Jak przebiega prawidłowa ciąża

Do zapłodnienia dochodzi, gdy plemnik wniknie do komórki jajowej. Przez wieki jedynym sposobem, by do tego doszło, był stosunek seksualny. Od jakiegoś czasu do takiego zapłodnienia może dojść również in vitro, czyli poza organizmem kobiety, jednak tym nie będziemy się zajmować. W jednym ejakulacie, czyli porcji męskiego nasienia jest wiele milionów plemników, i wszystkie one, gdy już tylko znajdą się w pochwie, wyruszają w górę dróg rodnych, przez szyjkę macicy, macicę aż do jajowodu – w poszukiwaniu uwolnionego z pęcherzyka Van Graafa jajeczka. Normalnie do takiego uwolnienia jajeczka dochodzi raz w miesiącu, a jajeczko „czeka na plemniki” przez mniej więcej 12 godzin. Jeśli w tym czasie nie będzie okazji do seksu bez zabezpieczenia, z ciąży nic. Jeśli jednak Ci się poszczęści, jeden z miliona plemników wdziera się do jajeczka (które jest od niego dużo większe) i niemal natychmiast komórka zaczyna się dzielić. W tym czasie zapłodniona komórka jajowa spływa w dół jajowodu, żeby ostatecznie dotrzeć do macicy, gdzie zagnieżdża się w ściance i tam rozwija się płód. Ta podróż w dół trwa od tygodnia do dwóch.

ZOBACZ TEŻ: Wszystko, co chciałabyś wiedzieć o ciąży, ale wstydziłaś się zapytać

Jak przebiega ciąża pozamaciczna

Niestety, nie zawsze tak bywa. Czasami zapłodnione jajeczko nie dociera do ścianki macicy, tylko „zabłądzi” i osadza się w innym miejscu. Wtedy mówimy o ciąży ektopowej, czyli właśnie pozamacicznej. Gdzie jeszcze oprócz ścianki macicy może się zagnieździć zapłodnione jajeczko? Najczęściej w jajowodzie (w jajowodzie zlokalizowanych jest 97% ciąż pozamacicznych), ale bywa też, że w szyjce macicy, czyli za daleko, albo w samym jajniku, czyli jakby jeszcze przed punktem startowym. Niestety, w tych innych miejscach nie ma mechanizmów, które pozwoliłyby płodowi rozwijać się prawidłowo. Ani jajowód, ani szyjka macicy, ani jajnik nie są po prostu do tego przystosowane.

Jak często zdarza się ciąża pozamaciczna

Ustalenie częstości występowania ciąż pozamacicznych jest trudne, ale ocenia się, że ciąża pozamaciczna zdarza się raz- dwa razy na 100 wszystkich ciąż, jest to więc problem dotykający wielu kobiet. Skoro w 2021 roku urodziło się ponad 300 000 dzieci, oznacza to, że nawet przy założeniu, że tylko 1% ciąż było pozamacicznych, z takim problemem zetknęło się w ciągu roku ponad 3000 kobiet. I mężczyzn, bo to problem pary, a nie tylko matki. 

Jakie są objawy ciąży pozamacicznej

O tym, czy jesteś w prawidłowej ciąży, czy w ciąży pozamacicznej możesz się dowiedzieć dopiero po pewnym czasie, bo początkowo ciąża pozamaciczna daje takie same objawy jak prawidiłowa. Znika miesiączka, mogą pojwić się poranna mdłości, zmęczenie, rozdrażnienie zmiany apetytu i  mrowienie koło brodawek sutkowych. To są objawy wspólne, więc nie ma się czym martwić. Jednak powinnaś iść do lekarza, jeżeli mniej więcej w okolicy 8 tygodnia zauważysz u siebie bóle w podbrzuszu, pojawią się plamienia lub krwawienie, silne bóle głowy, których wcześniej nie doświadczałaś, albo zawroty głowy lub omdlenia. Dodatkowo do niepokojących objawów należą

• ból w dole brzucha, zwłaszcza jeśli jest jednostronny
• ból barków
• częste nudności i wymioty
• zasłabnięcia
• uczucie parcia

Jeżeli zauważysz u siebie któryś z tych objawów, albo - co gorsza - kilka z nich, idź do lekarza, żeby sprawdził, jak wygląda ciąża.

Na szczęście współczesna ginekologia dysponuje skuteczną metodą diagnostyki ciąży pozamacicznej. Złotym standardem w rozpoznawaniu ciąży pozamacicznej jest USG przezpochwowe, które daje dokładniejszy obraz i pozwala ocenić, czy w macicy jest już pęcherzyk ciążowy oraz badanie poziomu gonadotropiny kosmówkowej (tzw bhCG – hormon ciążowy). To badanie można już wykonać około 4 tygodnia ciąży.

SPRAWDŹ TEŻ: Czy jesteś gotowa na dziecko?

Jakie są przyczyny ciąży pozamacicznej?

Medycyna wciąż nie jest w stanie dokładnie ustalić przyczyn ciąży pozamacicznej, przypuszczalnie w każdym przypadku jest to kilka nakładających się na siebie przyczyn. Wiemy natomiast, że do czynników ryzyka ciąży pozamacicnej należą takie przypadłości, schorzenia i zachowania jak:

• endometrioza,
• zapalenie jajników i/lub jajowodów
• wady rozwojowe jajowodów (np. zwężenie lub przerośnięcie
• przebyte operacje ginekologiczne
• palenie tytoniu
• uszkodzenie ściany jajowodu
• wkładki domaciczne
• zapłodnienie w trakcie stosowania hormonalnych tabletek antykoncepcyjnych
• wiek matki powyżej 35 lat
• przebyte aborcje

Czy można donosić ciążę pozamaciczną

Niestety ciąży pozamacicznej nie da się donosić i trzeba ją przerwać, bo może stanowić zagrożenie dla zdrowia a nawet życia matki. 

Czy ciążę pozamaciczną można leczyć?

Leczenie ciąży pozamacicznej sprowadza się w gruncie rzeczy do tego, że trzeba ją przerwać. Skoro nie ma szans na donoszenie ciąży i urodzenie żywego dziecka, lekarze skupiają się na zdrowiu i życiu matki. W niektórych przypadkach, kiedy ciąża pozamaciczna zostanie wykryta wcześnie i jest zlokalizowana w jajowodzie, a kobieta czuje się dobrze, można przyjąć postawę wyczekującą i ograniczyć się do obserwacji. Wg ostrożnych statystyk, w około około 20% przypadków natura sama rozwiązuje problem. Jeśli występują niepokojące objawy i nie można sobie pozwolić na czekanie, stosuje się środki farmakologiczne (najczęściej jest to jeden zastrzyk, choć może być też seria), które zapobiegają rozwojowi płodu. Farmakoterpię stosuje się najczęściej mniej więcej do 8 tygodnia ciąży. 

Po 8 tygodniu lub jeśli stan pacjentki tego wymaga, (np. dojdzie do krwotoku wewnętrznego wskutek pęknięcia jajowodu) zarodek usuwa się operacyjnie. Dziś najczęściej jest to operacja laparoskopowa, które jest mniej inwazyjna i pozostawia mniejsze blizny. 

Czy po usunięciu ciąży pozamacicznej można zajść w ciążę?

Tak. Nawet jeśli w trakcie operacji trzeba było usunąć również jeden jajowód, nadal można starać się o dziecko. Szanse są niezo mniejsze, ale ten spodek nie jest dramatyczny. W przypadku zmniejszenia drożności jajowodów zawsze można też zdecydować się na metody zapłodnienia in vitro. 

TO TEŻ CIEKAWE: Fakty i mity o ciąży