Alternatywne zdrowie: medycyna to nie tylko tabletki

Czy szukając równowagi między ciałem a umysłem, warto sięgnąć po alternatywne rozwiązania? Jeśli tylko nie oznacza to rezygnacji z konwencjonalnej medycyny, to jesteśmy na tak. Zapraszamy na przegląd najpopularniejszych metod wsparcia dla wszystkich otwartych głów.

Katarzyna Dwornik 2021-11-11

fot. Getty Images

Jeszcze całkiem niedawno ludzie dzielili się na zwolenników jednego z dwóch obozów zdrowotnych: konwencjonalnego lub alternatywnego. Ci pierwsi na hasło "leczenie dotykiem" przewracali oczami, a medytację uważali za fanaberię hippisów w szarawarach. Ale dziś pojawia się coraz więcej badań dotyczących terapii komplementarnych, a jednocześnie coraz powszechniejsze są wynikające ze stresu dolegliwości, jak np. bóle w dolnej części pleców, zespół jelita drażliwego (IBS) czy stany lękowe. Od fatalnego 2020 roku zwiększyło się zapotrzebowanie na nowe metody i podejście, które pomogłoby ludziom radzić sobie z psychicznymi, emocjonalnymi i fizycznymi konsekwencjami pandemicznej rzeczywistości, a to właśnie terapie uzupełniające często wpływają na poprawę jakości snu, który jest niezbędnym elementem wzmacniającym układ odpornościowy, i obejmują techniki manualne, czyli oparte na dotyku, którego tak wiele osób zostało przez COVID pozbawionych. Instytucjonalnie sprawa zmienia się powoli.

Lekarze nie mogą zalecać metod, które nie mają potwierdzenia w badaniach, a gabinet akupunktury czy hipnozy może otworzyć w zasadzie każdy. Na Tobie więc spoczywa obowiązek sprawdzenia, czy oddajesz się w ręce eksperta czy hochsztaplera. Dlatego, podchodząc do terapii alternatywnych, zalecamy wyjątkową ostrożność. Ryzykujesz bowiem nie tylko pieniędzmi, ale w niektórych przypadkach także zdrowiem. Nim udasz się na wizytę, sprawdź opinie o danym gabinecie i specjaliście, nie obawiaj się dopytać o wykształcenie i przebyte kursy. Co jeszcze? Zachowaj otwartą głowę, bo tylko dzięki temu możesz znaleźć metodę, która być może odmieni Twoje życie na lepsze.

Medytacja

Działanie

Medytacja, a dokładniej metoda Mindfulness-based stress reduction (MBSR), nie jest już uznawana za metodę alternatywną. „Twórca MBSR oraz inni badacze przeprowadzili wiele wiarygodnych badań naukowych potwierdzających skuteczność tej metody, m.in. w przypadku różnych problemów związanych ze zdrowiem psychicznym (przeciążenie stresem, depresja, lęki, bezsenność) i ogólnomedycznych (przewlekłe bóle, zespół przewlekłego zmęczenia w przebiegu nowotworu złośliwego) oraz jako metoda wspomagająca radzenie sobie ze stresem związanym z wieloma przewlekłymi chorobami” – mówi psychiatra i psychoterapeuta Paweł Brudkiewicz.

No co uważać

Istnieje wiele metod medytacji, ale wybierając MBSR, masz pewność, że to sprawdzony sposób na wymienione wyżej dolegliwości. „Ponieważ to program chroniony prawami autorskimi, szkolenie mogą prowadzić wyłącznie ośrodki, mające odpowiednią certyfikację. W Polsce jest to np. Polskie Towarzystwo Mindfulness” – dodaje ekspert.

Hipnoza

Działanie

W porównaniu z metodą MBSR, wiarygodnych badań dotyczących hipnozy jest o wiele mniej. Ale są. „Istnieją dane, potwierdzające bezpieczeństwo i skuteczność hipnozy jako metody uzupełniającej w redukcji: stresu przed zabiegami medycznymi, nasilenia bólów, obciążenia stresem, nasilenia lęków (zwłaszcza w połączeniu z innymi oddziaływaniami przeciwlękowymi), leczeniu nadwagi/ otyłości, rzucaniu palenia oraz w zespole jelita drażliwego” – wymienia lek. Paweł Brudkiewicz. Hipnoza nie zadziała na każdego, ale prawie każdy może się jej poddać (poza osobami z głębokimi zaburzeniami psychicznymi i znacznymi upośledzeniami umysłowymi).

Na co uważać

Nie pukaj do pierwszego lepszego gabinetu. „W przypadku hipnozy przydatna jest wiedza psychopatologiczna i psychologiczna, co oznacza, że powinni się nią zajmować odpowiednio przeszkoleni psychiatrzy lub psycholodzy kliniczni, ewentualnie wyszkolony hipnotyzer ściśle współpracujący z lekarzem prowadzącym zasadniczą terapię danego pacjenta” – radzi specjalista.

Krioterapia

Działanie

Krioterapia polega na zwężaniu i rozszerzaniu naczyń krwionośnych, do czego dochodzi pod wpływem bardzo niskiej temperatury. Odruch ten uelastycznia naczynia, stymuluje, wzmacnia i poprawia ukrwienie, a nawet wzmacnia serce. „Potwierdzone badaniami wskazania do korzystania z krioterapii to ogólne wzmocnienie organizmu, zwiększenie odporności i poprawa pracy układu naczyniowego (efekt przekrwienia po zabiegu). Krioterapia ma także działanie odmładzające i rewitalizujące” – wyjaśnia adiunkt Zakładu Biostruktury AWF we Wrocławiu dr Paweł Posłuszny. Jeśli trenujesz, z dobroczynnej mocy zimna skorzystaj, by zregenerować mięśnie. Potraktuj krioterapię jako osobną jednostkę treningową.

Na co uważać

Przeciwwskazań jest wiele (m.in. wszystkie choroby w stanie ostrym i te związane z układem naczyniowym), więc przed wizytą upewnij się, czy krioterapia będzie dla Ciebie bezpieczna.

PRZECZYTAJ: Krioterapia: na czym polega, wskazania i przeciwwskazania

Sauna Infrared

Działanie

W saunie IR nie ma pary, bo polega na działaniu fal czerwonych, które wnikają głęboko pod skórę (nawet do 4,5 cm). Panuje tam też niższa temperatura (50-60 °C), a to oznacza, że z sauny IR mogą korzystać osoby, dla których zwykła sauna jest niedostępna, czyli osoby, mające problemy z oddychaniem, z pękającymi naczynkami, dzieci, seniorzy oraz osoby z klaustrofobią (nie ma potrzeby zamykania drzwi). „Wyniki badań potwierdzają, że korzystanie z sauny poprawia odporność i pracę wielu układów, szczególnie tych powiązanych z naczyniowym. W takiej saunie wydala się nie tylko wodę, ale również tłuszcz i cholesterol, więc zalecana jest przy odchudzaniu. Sprawdza się także w przypadku nawracających infekcji (szczególnie układu oddechowego i rodnego)” – wymienia dr Paweł Posłuszny. I dodaje: „Sauna IR poprawia ukrwienie, więc sprawdzi się także jako forma potreningowej regeneracji. Ważne jednak, by nie korzystać z niej od razu po ciężkim treningu, tylko następnego dnia, traktując ją jako osobną jednostkę treningową”.

Na co uważać

W saunie IR nie zrobisz sobie krzywdy, ale z korzystania z niej dyskwalifikuje: nadciśnienie tętnicze, stan po udarach, niewydolność krążenia, stwardnienie rozsiane, nowotwory złośliwe, grzybica skóry, ciąża lub jej podejrzenie, chore nerki, wątroba bądź płuca, liszaj rumieniowaty, epilepsja oraz hemofilia.

Akupunktura

Działanie

Od 2019 roku akupunktura to według WHO potwierdzona naukowo metoda leczenia. Igły wkłuwa się w określone obszary na ciele w celu pobudzenia przepływu energii życiowej, zwanej Qi. Jej swobodny przepływ zapewnia zdrowie, a jego brak doprowadza do choroby. „Z perspektywy medycyny konwencjonalnej punkty akupunkturowe znajdują się w punktach motorycznych mięśni oraz w okolicach największego zagęszczenia zakończeń nerwowych. Podrażnianie tych okolic aktywuje układu odpornościowy, co prowadzi do regeneracji organizmu. Podczas zabiegu akupunktury, zaraz po wbiciu igieł w organizmie pacjenta wydziela się serotonina i dopamina, które odpowiadają m.in. za hamowanie bólu, poprawę nastroju, snu, funkcji mózgu, funkcji układu pokarmowego, zmniejszanie stanów zapalnych oraz wielu innych” – wyjaśnia fizjoterapeuta i specjalista medycyny chińskiej Damian Cichocki.

Na co uważać

Wbrew pozorom zabiegi akupunktury wykonane pod okiem wykwalifikowanego akupunkturzysty (z dyplomem kilkuletniej szkoły tradycyjnej medycyny chińskiej) są bezpieczne. Ewentualne powikłania po zabiegu to siniaki i lekki ból w miejscu wbicia igieł, czasem uczucie zmęczenia.

Wlewy witaminowe

Działanie

Za pomocą kroplówki do krwiobiegu wprowadzane jest 100% substancji, podczas gdy suplementy w formie tabletek czy płynów mają ograniczoną wchłanialność. Problem w tym, że rzekoma wyższość wlewów nad tradycyjnymi suplementami to póki co jedynie wymysł marketingowy. „Brak jest dowodów naukowych na skuteczność wlewów witaminowych, natomiast w zaleceniach i rekomendacjach dla sportowców wlewy opisywane są jako praktyka zabroniona, gdyż może skończyć się wykluczeniem z rywalizacji” – przestrzega dietetyk sportowy Paweł Szewczyk.

Na co uważać

Wlewy naruszają powłokę skórną, co czyni je niebezpiecznymi. Przy jednoczesnym braku potwierdzonej skuteczności ich działania nie warto więc ryzykować.

Bańki chińskie

Działanie

Zabieg polega na przyłożeniu do skóry bańki, w której wytworzone zostało podciśnienie, i zassanie do jej wnętrza skóry wraz ze znajdującą się w jej tkankach krwią. Zassana do bańki krew zostaje częściowo zatrzymana w tym obszarze, a uwięzione krwinki obumierają. Organizm, uznając je za niepożądane ciała obce, zaczyna namnażać leukocyty (białe krwinki), by je zwalczyć. Te dodatkowe leukocyty mogą być przez organizm wykorzystane do walki z rzeczywistym problemem. „Tradycyjnie bańki stosowano w walce z infekcjami i przeziębieniami, jednak aktualnie częściej stawia się je w celu leczenia kontuzji oraz regeneracji potreningowej. Zastosowanie baniek zmniejsza bolesność mięśni, dzięki czemu możemy ćwiczyć mocniej i/lub częściej, a efekty treningów są lepsze oraz okupione mniejszym cierpieniem” – zapewnia fizjoterapeuta i specjalista medycyny chińskiej Damian Cichocki.

Na co uważać

Efektem mikrouszkodzeń, do których dochodzi w trakcie zabiegu, są siniaki, ale – jak zapewnia ekspert – są one bezbolesne i samoczynnie znikają po tygodniu. Decydując się na bańki, najlepiej oddać się w ręce specjalisty z dyplomem szkoły o kierunku tradycyjnej medycyny chińskiej. Ważnym, ale nie obowiązkowym czynnikiem jest to, czy terapeuta ma też wykształcenie w kierunku medycyny konwencjonalnej (jest np. lekarzem lub fizjoterapeutą).

SPRAWDŹ: Masaż bańką chińską - domowy sposób na cellulit [WIDEO]