Skóra wrażliwa to złożony stan dermatologiczny, który stał się wyzwaniem dla dermatologów, a także ważnym tematem dla badaczy z branży medycznej i kosmetycznej. Od ponad 100 lat próbuje się scharakteryzować definicję tego typu skóry. Udało się tego dokonać w 2017 r. kiedy to Międzynarodowe Forum Badań nad Świądem (International Society for the Study of Itch (IFSI)), będące multidyscyplinarnym stowarzyszeniem praktyków klinicznych, badaczy i naukowców, określiło pojęcie skóry wrażliwej jako zespół objawów charakteryzujący się występowaniem nieprzyjemnych odczuć (pieczenia, palenia, świądu, uczucia gorąca) w odpowiedzi na bodźce, które normalnie nie wywołują takich odczuć.
Poza zdefiniowaniem skóry wrażliwej opisano także pojęcie Sensitive skin syndrome (SSS), które rozszerza klinicznie tę definicję. Jest to schorzenie, które najczęściej dotyka kobiet pomiędzy 25. a 45. rokiem życia, objawiające się u pacjenta dyskomfortem, zmniejszeniem napięcia skóry, brakiem elastyczności, zwiększonym uciepleniem, uczuciem palenia, świądu i bólu. Objawy dotyczą głównie twarzy i obejmują fałdy nosowo-wargowe, policzki, brodę, czoło i górną wargę, ale mogą występować także na skórze owłosionej głowy czy na rękach. Sensitive skin syndrome towarzyszy szczególnie takim jednostkom chorobowym jak trądzik różowany (rosacea), trądzik (acne), atopowe zapalenie skóry (atopic dermatitis), łojotokowe zapalenie skóry (seborrheic dermatitis), ale może także pojawiać się w wyniku przeprowadzonych zabiegów kosmetycznych. Normą jest zależność nasilenia objawów od pory roku.
Należy podkreślić, że w przypadku niektórych pacjentów objawy kliniczne mogą nie występować w ogóle – widoczne objawy podrażnienia skóry jak rumień czy suchość mogą być nieobecne, dlatego różnicowanie z chorobami skóry może być wyzwaniem dla lekarza praktyka.
Pacjenci, pytani w gabinecie dermatologicznym, odpowiadają, że skóra wrażliwa występuje u nich bardzo często i skarżą się na nieprawidłowe objawy czuciowe jak swędzenie, kłucie, pieczenie, ból. Dane obrazują, że w krajach przemysłowych skóra wrażliwa występuje u 50% populacji, w Europie w przeważającej części u kobiet, bo aż u 60%, w przypadku mężczyzn wynik to 36%, natomiast w USA – u 59% kobiet i 45% mężczyzn. Na świecie nadal prowadzone są badania, podczas których dokonuje się przeglądu mechanizmów, które mogą wpływać na wrażliwą skórę, a także fizjologicznych cech związanych z tym stanem.
Patofizjologia skóry wrażliwej jest niezwykle złożona i składają się na nią zarówno czynniki wewnętrzne, jak i zewnętrzne, które wpływają niekorzystnie na stan skóry. Wyróżniamy tutaj:
- mechanizmy immunologiczne,
- alergie kontaktowe i pokarmowe,
- uszkodzenia bariery lipidowej (nadmierna utrata wody przez naskórek) – skóra jest wówczas pozbawiona płaszcza ochronnego i reaguje na wszystkie czynniki zewnętrzne, takie jak wiatr, zmiany temperatury, klimatyzacja,
- zaburzenia neurosensoryczne – nieprawidłowa penetracja czynników drażniących prowadzi do zaburzeń bariery naskórkowej i powoduje nieprawidłową odpowiedź naurosensoryczną.
Zespół naukowców firmy Bioderma wyróżnił wrażliwość skóry wrodzoną i nabytą. Wrażliwość wrodzona charakteryzuje się nadmierną wrażliwością na bodźce włókien nerwowych, dającą w odpowiedzi nieprzyjemne objawy, które normalnie nie powinny wywołać takich wrażeń. Objawia się rumieniem, a subiektywnie uczuciem kłucia, pieczenia, palenia czy świądu. Natomiast wrażliwość nabyta cechuje się zmienną, zaostrzoną wrażliwością skóry z powodu czynników środowiskowych i stylu życia (skóra może być uwrażliwiona).
Lekarze wciąż poszukują nowych czynników mogących poszerzać wiedzę na temat wyzwalania skóry wrażliwej. Nasze własne badania wskazują na rolę alergii kontaktowej oraz, co nierozerwalnie się z nią łączy, na składniki kosmetyków.
Jak już wcześniej wspomniano, chorobami, w których najczęściej stwierdza się skórę wrażliwą są: trądzik różowaty, trądzik ludzi dorosłych, trądzik, atopowe zapalenie skóry oraz łojotokowe zapalenie skóry. Najlepiej poznane i opisane jest zjawisko skóry wrażliwej w trądziku różowatym ze względu na łatwość postawienia diagnozy, jednak należy podkreślić, że nie jest to jedyna choroba, w której to zjawisko obserwujemy. Syndrom skóry wrażliwej dotyczy bowiem różnych typów skór, a to, w jaki sposób i na jakie czynniki pacjent reaguje w sposób nadmierny jest bardzo indywidualne. U osób borykających się z tym problemem występują złożone objawy kliniczne, które podzielić możemy na te widoczne gołym okiem, tj. rumień, suchość, łuszczenie, obrzęk, a także subiektywne odczucia pacjenta, jak poczucie ściągnięcia, dyskomfortu, pieczenia, mrowienia, kłucia, swędzenia. Najtrudniej jest uwierzyć pacjentowi i rozpoznać u niego chorobę w przypadku, gdy nie ma on widocznych zmian skórnych. Stąd konieczne jest zadawanie wnikliwych pytań o odczucia skórne (pieczenie, świąd, ból, kłucie, ucieplenie). W codziennej praktyce lekarskiej bardzo dużą wagę przykłada się do objawów subiektywnych zgłaszanych przez pacjenta.
![3 genialne przepisy z kakao [na słodko i na słono]](https://www.womenshealth.pl/home_images/17101/270x124.jpg?v=1674771226)
![3 genialne przepisy z kakao [na słodko i na słono]](https://www.womenshealth.pl/home_images/17101/560x370.jpg?v=1674771239)
