Czy dania instant mogą być zdrowe?

Wsyp zawartość opakowania, zalej wrzątkiem, odczekaj 5 minut i obiad gotowy. Na szczęście gotowe dania instant to nie tylko chińskie zupki, czy klopsy, które z prawdziwym mięsem mają raczej mało wspólnego, ale także mrożone mixy warzyw i żywność liofilizowana. Czy oszczędność czasu i pieniędzy może iść w parze ze zdrowym odżywianiem? Zapytałyśmy o to eksperta.

Amelia Kaźmierczyk 2022-01-22

fot.shutterstock.com

Dania instant - co to?

Dania instant, czyli takie, które przygotowuje się błyskawicznie. Nazwa pochodzi z języka angielskiego – słowo „instant” w dosłownym tłumaczeniu oznacza natychmiastowy. Często wystarczy tylko zalać produkt wodą, odczekać kilka minut i obiad jest gotowy. W niektórych przypadkach należy jeszcze dodać kilka składników i w bardzo prosty sposób ugotować potrawę.

Przygotowanie dań typu instant nie wymaga umiejętności kulinarnych, bo wystarczy tylko znaleźć informację na etykiecie i zastosować maksymalnie kilka kroków. Niestety to wszystko nie jest takie proste, na jakie wygląda. Problem pojawia się, kiedy po lupę weźmiemy skład niektórych błyskawicznych dań. Nie bez powodu dania typu instant szybko zostały mianowane „niezdrowymi”. W końcu wiele z nich w swoim składzie zawiera całą listę składników, które mogąnegatywnie wpływać na nasze zdrowie. Producenci błyskawicznych dań coraz bardziej wychodzą zabieganym klientom naprzeciw, proponując bardziej lub mniej odżywcze produkty, dlatego przed zakupem warto przyjrzeć się im z bliska.

Dania instant – rodzaje

Pamiętajmy jednak, że dania i produkty instant to nie tylko, znane wszystkim, nafaszerowane chemicznymi dodatkami, zupki chińskie. Na rynku spożywczym znajdziemy różnego rodzaju błyskawiczne dania, a są to m.in.:

Gotowe dania liofilizowane

Warzywa, owoce, mięso, ryby, grzyby… Produkty liofilizowane, czyli takie, z których została usunięta woda po zamrożeniu z zastosowaniem obniżonego ciśnienia.

W tym przypadku nie ma konieczności stosowania substancji konserwujących, dzięki którym wydłuża się termin przydatności do spożycia produktu. Sam proces liofilizacji automatycznie sprawia, że dany produkt (jeśli nie zostanie zalany wodą) długo pozostanie zdatny do spożycia. Poza tym składniki, po zalaniu wodą, wracają do swojego naturalnego koloru, kształtu oraz smaku, dlatego w tym przypadku zastosowanie barwników, czy polepszaczy smaku jest raczej zbędne. Nie oznacza to jednak, że wszystkie produkty liofilizowane są zdrowe – czytaj etykiety!

Gotowe dania suszone

„To metoda nieco zbliżona do liofilizacji, powodująca jednak utratę znacznie większej części witamin, a co za tym idzie – ograniczenie wartości odżywczej produktu. Jednocześnie dania suszone również znacznie dłużej aniżeli ich świeże odpowiedniki pozostają zdatne do spożycia, przez co proces utrwalania poprzez dodatki do żywności jest ograniczony” – wyjaśnia dietetyk sportowy, Paweł Szewczyk. Uważaj na suszone mięso, ponieważ musi zostać wcześniej zakonserwowane, do czego najczęściej wykorzystuje się związki sodu (głównie sól), ale nie tylko. Po taki produkt z pewnością nie powinny sięgać osoby z nadciśnieniem. Poza tym producenci suszonego mięsa często wykorzystują jeszcze dodatkowe konserwanty. Warto by miały to na uwadze osoby chcące ich unikać lub cierpiące na alergie na któryś z dodatków.

SPRAWDŹ: Zdrowy ferment: 6 przepisów

Gotowe dania mrożone

Potrawki, zupy, mixy warzyw… Będą na pewno lepszym wyborem niż sproszkowana zupa, czy makaron. „Mrożone mieszanki do przygotowania zupy to zazwyczaj gotowe mixy warzyw. Biorąc pod uwagę, że mrożenie powoduje niemal najmniejszą utratę składników odżywczych spośród dostępnych metod utrwalania - jest to dobry wybór, niezależnie od tego, z czym zechcemy dane warzywa porównać”– mówi dietetyk, Paweł Szewczyk.

Gotowe dania w słoikach (pasteryzowane) i puszkach

Zupy, gulasz, pulpety, łazanki… Nasz dietetyk podkreśla, że w tym przypadku forma utrwalenia żywności nie będzie determinować ich wartości żywieniowej, ale skład już tak, dlatego przed zakupem należy dobrze przyjrzeć się zawartości etykiety. „Na rynku znajdziemy zarówno »klopsy«z bardzo niską zawartością mięsa, w sosie składającym się głównie z wody i mąki, jak również gotowe dania dobrej jakości. Użyte składniki odgrywają tutaj kluczową rolę”– wyjaśnia ekspert.

Dania instant - czego unikać?

Jeśli od czasu do czasu zdecydujesz się na zakup gotowych dań, które przygotujesz w kilka minut, zerknij na skład. Oto lista składników, których powinnaś unikać.

Tłuszcze nasycone (olej kokosowy, palmowy)
Tłuszcze nienasycone o konfiguracji trans (np. w częściowo utwardzonych olejach roślinnych)
Duże ilości soli

„Nie musimy natomiast obawiać się glutaminianu sodu, niemal bezpodstawnie szykanowanego w mediach, pod warunkiem, że każdy z naszych posiłków nie będzie »gotowcem«"– mówi dietetyk, Paweł Szewczyk.

Czy dania instant mogą być zdrowe?

Dania typu instant na ten moment na pewno nie mogą w pełni zastąpić nam codziennych, pełnowartościowych posiłków, które przygotowujemy ze świeżych produktów. Jeśli chcemy po nie sięgać, powinniśmy robić to z rozsądkiem, zachować umiar i dokładnie analizować składniki wyszczególnione na etykiecie. „Na pewno nie zestawimy ich z niskoprzetworzoną, zdrową postacią żywności. Jeśli zachowamy jednak zdrowy rozsądek i zwrócimy uwagę na dobór »lepszych« produktów z tej grupy - mogą być elementem pojawiającym się epizodycznie w naszym jadłospisie”– mówi doświadczony dietetyk, Paweł Szewczyk. Jeśli sięgasz po gotowe dania, postaraj się wzmocnić ich wartość odżywczą poprzez dodanie świeżych ziół, aromatycznych przypraw bez soli, źródła białka (jeśli w produkcie jest go niewiele) np. pod postacią jajek czy tofu, czy sosu na bazie naturalnego jogurtu. Jeśli natomiast zamiast domowego deseru z gorzkiej czekolady, postawisz na kolorową galaretkę z saszetki, dołóż do niej trochę orzechów i owoców.

Uwaga! Galaretka nie tężeje, jeśli dorzucisz do niej ananasa, mango, kiwi, czy papai (chyba, że owoce te będą wcześniej obrobione termicznie, np. z puszki), ponieważ ze względu na zawarte w nich enzymy rozkładające białka - nie nadają się więc do łączenia z żelatyną. Zamiast tego postaw na gruszkę, owoce jagodowe, czy wiśnie.