Wpływ sztuki na zdrowie psychiczne, nastrój i stres

Nawet jeśli jesteś bardzo zajętą osobą i nie masz za wiele czasu na zajęcia dodatkowe, zadbaj, by w grafiku znalazł się też czas na artystyczne hobby. Badania naukowe wykazały, że sztuka wpływa na złagodzenie stresu, a zjawisko to stanowi podstawę arteterapii. Razem z ekspertką – magister Marleną Ewą Kazoń, psychoterapeutką par i małżeństw, postanowiliśmy dokładniej zbadać temat wpływu zajęć artystycznych na nasze zdrowie psychiczne.

Wpływ twórczego hobby na samopoczucie i poziom stresu

To, że sztuka wpływa na nas odprężająco, wiemy już od dawna... Ale jak dokładnie działa ten mechanizm? „Poziom kortyzolu, czyli hormonu stresu, w naszym organizmie obniża się lub rośnie w zależności od czynności, jakie wykonujemy. Prace ręczne (np. ogrodnictwo), sztuka i zajęcia artystyczne, niezależnie od poziomu umiejętności i doświadczenia, prowadzą do zmniejszenia jego stężenia.

Np. malując obraz, budzimy zmysły i uaktywniamy lewą półkulę mózgu, skupiamy się na procesie twórczym, a dzięki temu zapominamy o dręczących nas myślach, o niepokojach i o innych naszych obciążeniach” – wyjaśnia psycholog Marlena Kazoń. Poza tym tworzenie sztuki pozwala spojrzeć na świat z innej perspektywy i poczuć się bardziej spokojnie i bezpiecznie.

Poziom umiejętności

Uwaga: mamy dobrą wiadomość dla wszystkich dziewczyn, które nie za bardzo potrafią odwzorować martwą naturę, a jedyne pędzle, z jakimi mają styczność to te do makijażu lub wykorzystywane podczas remontu. Jak zapewnia nasza ekspertka, dobroczynne oddziaływanie sztuki jest niezależne od umiejętności i doświadczenia artysty. Efekt finalny nie ma takiego znaczenia, jak sam proces tworzenia.

Kolorowanki na stres

Tworzenie sztuki, jak i zajęcia manualne zazwyczaj są bardzo relaksujące, ale najlepsze z punktu widzenia radzenia sobie ze stresem są kolorowanki. „Wielu moich pacjentów w stresujących dniach sięga po kolorowanki. Zwykle kolorowanki tego typu mają dużo szczegółów i przedstawiają abstrakcyjne wzory, czasami zbliżone wyglądem do wzorów folkowych, charakterystycznych dla Polski i Słowian.

Po wykonaniu takiej kolorowanki można zagłębić się w znaczenie użytych przez nas kolorów i zastanowić się, dlaczego użyliśmy właśnie tych, a nie innych barw. Na tym polega rozwój emocji w stresogennym nastroju, gdzie przekierowanie uwagi działa balsamicznie, zabezpiecza poczucie bezpieczeństwa i pozwala się nam odstresować” – tłumaczy psychoterapeutka Marlena Kazoń.

ZOBACZ TEŻ: Kolorowanki dla dorosłych pomagają w nauce?

Dzięki tego rodzaju terapii sztuką można odkryć to, co często jest niewidoczne dla oczu i zagłębić się we własną psychikę, odkrywając, jakie emocje grają danej chwili główną rolę. „Jeśli emocje te należą do grupy uczuć trudnych do przeżywania (potocznie nazywanych emocjami negatywnymi), wówczas można zastanowić się nad ich źródłem i dążyć do tego, by zastąpić je uczuciami pozytywnymi i radosnymi.

Dzięki takiemu hobby, mamy szansę poznać siebie, swoje uczucia, znaleźć rozwiązania problemów mających swoje źródło głęboko w psychice, a także możemy się rozwijać, nie tylko manualnie, ale przede wszystkim emocjonalnie i psychicznie” – dodaje ekspertka. Wskazówką mogą być m.in. kolory, po które sięgasz, gdyż mają one odzwierciedlenie w Twoich emocjach.

Kolory a emocje

• Gdy dominującym uczuciem jest radość, malujemy wtedy wszystko na żółto i niebiesko.
• Gdy dominującym uczuciem jest złość, wtedy głównymi barwami są intensywne czerwienie.
• Gdy jest w nas głęboki żal, wtedy dominującym kolorem jest czerń.

Jak często zajmować się artystycznym hobby

W przypadku sportu generalnie zaleca się ćwiczenia minimum 3x dziennie po 40 minut. Czy istnieją podobne wytyczne dotyczące hobby? Oczywiście już po pierwszych kilku minutach zajęć kreatywnych poczujesz się spokojniejsza i w lepszym humorze, ale żeby w pełni odczuć korzyści płynące z tworzenia sztuki, lepiej wygospodarować nieco więcej czasu.

„Aby w pełni odczuć korzyści płynące z zajmowania się pracami artystycznymi, wystarczy 1-2 razy w tygodniu oddawać się temu przez około 60 minut. To wystarczający czas, aby zanurzyć się w prace manualne, artystyczne, gdzie kolor, barwa, kształt, ruch prawą lub lewą ręką uaktywnia twórczą część prawej półkuli. Zdążymy też w tym czasie przekierować uwagę uwagę na proces twórczy i tym samym wyciszyć się i odstresować” – tłumaczy Marlena Kazoń.

Artystyczne hobby – dla kogo?

Jak wiemy, dzięki prawej półkuli możesz być artystą, myśleć abstrakcyjnie, tworzyć dzieła muzyczne i kierować się swoją intuicją, wymyślać nietypowe rzeczy i wyobrażać sobie w przestrzeni różne przedmioty, a to wszystko służy odstresowaniu się i przekierowaniu uwagi z myślenia np. o problemach na myślenie twórcze, pozbawione napięć i presji. „Uważam, że każda osoba wykonująca pracę umysłową powinna w ramach relaksu mieć twórcze hobby, które pozwoli jej wziąć głęboki oddech w życiu i poczuć się lekko i bezpiecznie” – radzi psychoterapeutka.

Wpływ sztuki na zdrowie psychiczne

Tworzenie sztuki ma ogromny wpływ na nasze zdrowie psychiczne, rozwój i odstresowanie się. „To sposób na pobycie we własnej twórczej wolności, poobserwowanie swojego wnętrza, ukazanie tegoż wnętrza na zewnątrz za pomocą obrazu czy innego artystycznego lub manualnego dzieła” – wyjaśnia Marlena Kazoń.

Podczas pobytu na oddziale psychiatrycznym każdy z pacjentów hospitalizowanych uczestniczy w zajęciach artystycznych, dzięki którym rozwija swoje wnętrze i uspokaja się wewnętrznie, a to sprawia, że szybciej doświadcza zmiany i jest w stanie poczuć swoje ciało i emocje. „Zarówno dziecko, jak i człowiek dorosły, otwarte jest na bodźce zewnętrzne, nowe doświadczenia i przekazywane mu sygnały, które chłonie, a następnie przetwarza i wykorzystuje w celu lepszego komunikowania się z zewnętrznym światem” – mówi ekspertka.

U dzieci komunikacja taka odbywa się m.in. poprzez twórcze działanie, ale bardzo często osoby dorosłe wracają do takiego sposobu obcowania ze sztuką i komunikowania się w niej, ponieważ to pomaga im zanurzać się w pozytywnych emocjach, rozwijać i wzrastać.

Najważniejsze funkcje sztuki

Fukcja metafizyczna

Wywołuje uczucia wiążące się z duchowością i religijnością - dzięki tej funkcji w sztuce,  jesteśmy w stanie bardziej poznać swoją duchowość i religijność.

Funkcja emocjonalna

Drugą funkcją jest emocjonalna funkcja w sztuce, która porusza emocje obserwatora, wywołując w nim bardzo różne stany emocjonalne: przyjemne i nieprzyjemne. Dzięki tej funkcji jesteśmy w stanie się w pełni rozwinąć emocjonalnie, poczuć swoje emocjonalne granice.

Funkcja terapeutyczna

Trzecia bardzo ważna funkcja to funkcja terapeutyczna, która sprzyja naszemu dobrostanowi i zdrowiu psychicznemu. Dzięki tej funkcji jesteśmy w stanie poprzez sztukę (zwłaszcza malowanie) się uspokajać. Dzieje się to poprzez przekierowanie uwagi z dręczących nas myśli na kontakt ze sztuką lub tworzenie jej.

Znaczenie odkrywania otaczającej nas rzeczywistości poprzez obcowanie ze sztuką jest bardzo istotne dla rozwoju każdego człowieka. „Doświadczajmy sztuki naszymi zmysłami i twórzmy ją każdego dnia dla lepszego rozwoju naszego zdrowia psychicznego i emocjonalnego” – dodaje na koniec nasza ekspertka. 

Nasza ekspertka: dr Marlena Kazoń

archiwum prywatne

Psychoterapeutka par i małżeństw oraz psychoterapeuta rodzinny. Ukończyła studia doktoranckie na wydziale psychologii w Polskiej Akademii Nauk w Warszawie oraz podyplomowe studium psychoterapeutyczne realizowane przez MABOR Centrum Psychologiczno-Medyczne i Centrum Doradztwa i Szkoleń, atestowane przez European Association of Psychotherapy, zaakceptowane przez Polskie Towarzystwo Psychiatryczne oraz podyplomowe studia z zakresu psychoonkologii w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Od 2009 r. prowadzi psychoterapię indywidualną, rodzinną oraz psychoterapię par i małżeństw.

ZOBACZ TEŻ: 10 znanych muzeów oferujących wirtualne zwiedzanie