Technologia a pamięć: wpływ smartfonów na nasz mózg

Smartfony i technologie mobilne zmieniły nasze życie. W jaki sposób? Na to pytanie najpełniej odpowiedzą badacze z Imperial College London. Rozpoczęli oni szeroko zakrojone badanie nad wpływem telefonów komórkowych na nasze mózgi. W projekcie bierze udział 2500 nastolatków. Przez 24 miesiące naukowcy będą monitorować, jak korzystają oni z urządzeń przenośnych oraz poddawać ich testom zdolności poznawczych.

„To ważne, ponieważ zdolności poznawcze wpływają na to, w jaki sposób myślimy, podejmujemy decyzje oraz przetwarzamy i przypominamy sobie informacje – mówi odpowiedzialna za projekt Mireille Toledano. – Poza tym są związane z inteligencją, osiągnięciami w szkole i stanowią podstawę kreatywności nie tylko każdego z nas, ale całego społeczeństwa w ogóle”.

Minie trochę czasu, nim brytyjscy naukowcy przeanalizują dane i opublikują wyniki badań. Jednak już dziś jesteśmy w posiadaniu raportów, które uzmysławiają, że najnowsze technologie mogą pogarszać pamięć.

Fotografujesz wszystko, co Ci się podoba

Z pozoru nie ma w tym nic złego. Wstałaś wcześnie i zobaczyłaś, jak światło pięknie załamuje się w przedpokoju. Albo zwiedzasz właśnie średniowieczny zamek, czujesz się jak prawdziwa księżniczka i chcesz sobie o tym przypomnieć, gdy znów przyjdą długie, jesienne wieczory. Właśnie, przypomnieć – to słowo klucz.

Jak wynika z badań przeprowadzonych na Fairfi eld University, po zrobieniu fotografii możesz mieć z tym problem. „Podświadomie liczymy, że aparat zapamięta dany moment za nas. To działa, jeśli rzeczywiście wykorzystasz zdjęcia do wzmocnienia wspomnień i będziesz je później oglądać – mówi autorka badania, dr Linda Henkel. – Jednak my najczęściej wypełniamy pamięć telefonów czy aparatu tysiącami fotografii, których ponowne obejrzenie jest praktycznie niemożliwe”.

Rozwiązanie

Najpierw ciesz się chwilą, dopiero później rób zdjęcia. Możesz odkurzyć stary aparat dziadka, ale to rozwiązanie dla pasjonatów. „Przed zrobieniem zdjęcia rozejrzyj się dookoła i zastanów, co tak naprawdę chcesz zapamiętać” – radzi Henkel. Dzięki temu wspomnienia będą mocniejsze i na dłużej zostaną w Twojej pamięci.

Poza tym, co jakiś czas znajdź chwilę, aby obejrzeć stare albumy. Szczególnie gdy nie są to zakurzone księgi, lecz cyfrowe foldery. Dzięki temu, jak mówi dr Henkel, pobudzisz mózg i oglądając swoje konto na Instagramie, unikniesz wrażenia, że przyglądasz się cudzemu życiu.

Warto też wspomóc się dietą na pamięć i koncentrację. Zobacz, co warto jeść, a czego unikać.

Jesteś ciągle w trybie online

Pracujesz, odpowiadasz na e-maile, słuchasz muzyki, na moment zajrzysz nawet na Facebooka. Niby cały czas coś robisz, ale nie zawsze udaje Ci się zrobić to, co zamierzałaś. Podczas długiego zebrania bez problemu odpowiesz na e-maila. Robiąc sobie przerwę na obiad, napiszesz jeszcze kilka zaległych esemesów.

Współczesna technologia pozwala Ci pracować przez cały dzień, i to na kilku frontach jednocześnie. Poza tym masz podzielną uwagę, więc dlaczego by z tego nie skorzystać? Problem pojawia się, gdy po południu nagle zdajesz sobie sprawę, że najważniejsze rzeczy ciągle nie są zrobione, a Ty nawet nie wiesz, co zabrało Ci tyle czasu.

Rozwiązanie

Nie zawsze warto być wielozadaniową. Kobieca podzielność uwagi tak zafascynowała naukowców, że postanowili przygotować eksperyment – 42 panie podzielono na 2 grupy.

Część rozwiązywała test podsunięty przez badacza. Część, oprócz tego, rozmawiała przez telefon na temat podróży. Czas reakcji wszystkich kobiet był mierzony w milisekundach. W każdym przypadku robienie dwóch rzeczy naraz wydłużało czas reakcji.

Jednak, jeśli chodzi o proste zadania, naukowcy przyznali, że różnica jest niezauważalna. Dlatego podczas rozmowy telefonicznej możesz bez problemu np. robić zakupy. Jednak pamiętaj, że ludzie, niczym komputery, mają pamięć roboczą.

„Gdy wyczerpujemy jej limit, łatwo nas rozproszyć i możemy zacząć zapominać – mówi profesor Erik Fransén. – Poza tym musisz wiedzieć, że w przypadku trudniejszych zadań warto nie rozpraszać się przez co najmniej pół godziny. Z prostego powodu: od 10 do 15 minut potrzebujemy, żeby rzeczywiście skupić się na wykonywaniu zadania”.

Grunt to właściwe zarządzanie czasem. Poznaj kilka zasad organizacji pracy i zapomnij o nigdy niekończących się nadgodzinach.

Bez GPS-a ani rusz

Przeprowadziłaś się do nowego miasta pół roku temu, a ciągle znasz nazwy tylko kilku najważniejszych ulic. Co najciekawsze, jeszcze nigdy nie zdarzyło Ci się zgubić. Wszystko dzięki GPS-owi, który masz w komórce.

Za jego pomocą zawsze trafiasz do celu: niezależnie, czy chodzi o sklep ze zdrową żywnością, czy polecaną przez koleżankę siłownię. Dziwi Cię tylko, dlaczego nie możesz zapamiętać nazw ulic. W końcu niektóre pokonujesz każdego dnia.

Rozwiązanie

Skorzystaj ze swojej wewnętrznej mapy. Badacze z McGill University przeprowadzili 3 odrębne badania na temat wpływu systemów GPS na ludzkie mózgi. Okazało się, że osoby, które korzystają z nich regularnie, są narażone na problemy z pamięcią oraz orientacją w terenie.

Co więcej, istnieje prawdopodobieństwo, że w przyszłości będą cierpieć na alzheimera. Dlaczego? GPS zwalnia nas z obowiązku analizowania otoczenia. Nie zastanawiamy się, gdzie jesteśmy ani dokąd zmierzamy. Po prostu jedziemy albo idziemy zgodnie z wytycznymi.

„Powinniśmy wykorzystywać GPS do odkrywania otoczenia, a nie stawać się od niego zależni – mówi prof. Veronique Bohbot, współautorka badania. – Rozwijanie mapy poznawczej może zająć więcej czasu, ale jest opłacalną inwestycją”. Jak zacząć? Sprawdź, gdzie masz dotrzeć, a następnie jak najdłużej idź tam bez spoglądania na GPS.

Za dużo informacji, za mało konkretów

Jesteś na bieżąco, jeśli chodzi o wydarzenia z Polski i ze świata, ale gdy przychodzi do dyskusji, wszystkie fakty ulatują Ci z głowy. Czytałaś o rozpoczęciu kampanii prezydenckiej. Jednak gdybyś miała przywołać konkretne wypowiedzi, pojawia się problem.

Nie jest to wina poziomu naszej polityki (chociaż, kto wie?), lecz ekranu komputera czy komórki. Zgodnie z badaniami opublikowanymi w „International Journal of Educational Research”, przyswajając informacje w ten właśnie sposób, zapamiętasz zdecydowanie mniej.

Rozwiązanie

Wróć do papieru. Dzięki temu Twój umysł przyswoi więcej informacji, które w dodatku zostaną w pamięci na dłużej. Podobnie rób, gdy uczysz się do egzaminu. Najważniejsze materiały wydrukuj lub skseruj, bo patrzenie na zdjęcia notatek na ekranie może nie przynieść takiego rezultatu, jakbyś chciała. Rozwiązaniem są też e-czytniki, wyposażone w ekrany nieemitujące światła: możesz dzięki temu w pełni skupić się na treści. 

Zapamiętaj imię w kilka sekund

Ktoś podaje Ci rękę, witasz się z uśmiechem, po czym sięgasz po drinka i już nie wiesz, z kim miałaś przyjemność? Czas to zmienić, złota rybko.

Powtórz

Od razu gdy usłyszysz nowe imię, powtórz je głośno. Najprostszy sposób? „Miło cię poznać, Adamie”.

Utrwal

Wymyśl jakieś zabawne skojarzenie. „Adam dla dam” albo „Adam, paczkę jutro nadam”. Tego głośno już nie mów.

Zapisz

Jeśli przeczuwasz, że mimo to możesz mieć problemy, zapisz imię w telefonie. Koniecznie z wymyślonym wcześniej skojarzeniem.

Nie udało się?

Przyznawanie się, że nie pamiętasz imienia, może być problematyczne. Szczególnie jeżeli wpadłaś nowopoznanemu w oko. Jeżeli znalazłaś się w podbramkowej sytuacji – poszukaj wzrokiem znajomej i powiedz: „Czy wy się znacie?”. Prawdopodobnie nie, więc się sobie przedstawią. Innym, sprawdzonym rozwiązaniem jest po prostu spytanie przyjaciółki.

WH 03/2015