Gry komputerowe - naukowe dowody na to, że warto sięgnąć po konsolę

Dobre dla mózgu

Pewnie nie wszyscy zdają sobie sprawę, że gry to aktualnie jeden z największych filarów rozrywki i potężny, dynamicznie rozwijający się biznes. Według raportu „The game industry of Poland – report 2020”, opracowanego przez PARP, w Polsce mamy aż 16 mln graczy, a połowę z nich stanowią kobiety. Co ciekawe, rynek gier to jeden z tych biznesów, które w trakcie pandemii zaliczyły ogromny wzrost. Skąd wziął się ten boom? Z jednej strony gry zapewniają świetną rozrywkę na najwyższym poziomie, a dbałość o każdy detal i jakość ich wykonania niejednokrotnie powalają na kolana. Z drugiej – w trakcie izolacji społecznej pomagały i wciąż pomagają podtrzymywać lub nawiązywać więzi z innymi, ale też radzić sobie ze stresem czy ciężkimi psychicznie momentami.

Dawniej sporo mówiono o szkodliwym działaniu gier, ale dziś wiemy już, że chociaż rozrywka ta może uzależniać, to przy okazji może też dostarczyć nam sporo prozdrowotnych benefitów. Publikowanych jest coraz więcej badań wykazujących pozytywny wpływ gier na pracę mózgu, a psychologowie i psychoterapeuci podkreślają potencjalną wartość gier jako skutecznego narzędzia pomocniczego we wspomaganiu leczenia pacjentów. „Badania neuronaukowców i psychologów skupiają się głównie na grach akcji, tzn. na tych, w których tempo rozgrywki jest bardzo wysokie i które wymagają dużego skupienia uwagi (również na peryferyjnym polu widzenia) oraz sprawnego przełączania się z zadania na zadanie – mówi dr Natalia Kowalczyk-Grębska, psycholożka i neurokognitywistka, badająca ten temat od ponad siedmiu lat. – Naukowcy, przyglądając się mózgom graczy, są w stanie sprawdzić, które obszary mózgu w trakcie grania są silniej aktywowane oraz jak zmienia się struktura mózgu pod wpływem grania. Dzięki temu mamy wiele dowodów na to, że gry mają pozytywny wpływ na szereg zdolności poznawczych, wspierających proces uczenia się”.

Benefity dla gamerek

Naukowe dowody na to, że warto sięgnąć po konsolę.

W 2003 roku na łamach prestiżowego czasopisma „Nature” ukazała się pierwsza publikacja, w której wykazano pozytywny wpływ gier na zdolności kognitywne. Studenci, którzy kilka razy w tygodniu przez co najmniej sześć miesięcy grali w gry akcji („Grand Theft Auto”) lub strzelanki („Medal of Honor”) w testach wzrokowo-przestrzennych wykazywali lepszą reakcję na szybko poruszające się obiekty niż osoby niegrające i byli w stanie śledzić do pięciu obiektów naraz – o 30% więcej niż grupa niegraczy. Badacze zwrócili wówczas uwagę, że te umiejętności mają przełożenie na życie codzienne, chociażby na sprawniejsze i bezpieczniejsze prowadzenie samochodu.

Ciekawe badania przeprowadzono też w 2017 r. na grupie chirurgów laparoskopowych. Okazało się, że grupą, która wykonywała operacje szybciej i sprawniej, byli chirurdzy grający po godzinach w gry, co stanowi dowód na lepiej rozwinięte umiejętności wzrokowo-motoryczne u graczy. „Dziś na podstawie istniejących badań wiemy już, że gry akcji nie tylko poprawiają czas reakcji i koordynację ruchowo-wzrokową, ale też istnieje szereg badań, pokazujących, że gry akcji wspierają umiejętności skupienia uwagi, zdolności przełączania się z zadania na zadanie, działania pod presją czasu, sprawnego planowania czy lepszej pamięci” – wylicza dr Natalia Kowalczyk-Grębska. Na tym nie koniec benefitów, bo różne rodzaje gier będą rozwijały różne funkcje, np. gry społeczne wspierają umiejętności współpracy, a gry logiczne zdolność rozwiązywania problemów. Dodajmy do tego uczenie się języków obcych i możliwość interakcji z innymi graczami. Ekspertka przestrzega jednak: „To, że możemy wykazać pozytywny wpływ gier na mózgi graczy, nie oznacza, że uważamy gry za jedyny słuszny rodzaj rozrywki. Jak w każdej dziedzinie życia, także i w tej należy zachować zdrowy balans”.

ZOBACZ TEŻ: Czy mózg czuje zapachy? 

Wirtualne wsparcie pomaga w realu

Granie to popularna forma rozrywki nie tylko wśród młodzieży – 79% graczy ma 18 lat lub więcej. Dlatego też wykorzystanie gier wideo w pracy z pacjentami pozwala nam spotkać ich w znanej im przestrzeni, a co za tym idzie – lepiej rozumieć ich wewnętrzny świat. Psychoterapeutka Paulina Danielak opowiedziała nam, jaki potencjał drzemie w grach.

foT. PALOMA RINCÓ

W jaki sposób gry pomagają w pracy psychoterapeuty?

Paulina Danielak: Gry wykorzystywane są w wielu dziedzinach pracy z pacjentem, np. w rehabilitacji neuropsychologicznej (szczególnie gry z wykorzystaniem ruchu) oraz w pracy związanej z treningiem mentalnym (psychologia sportu). Narracje przyjmowane w grach (bohaterowie i ich historie) mogą informować o wyłaniających się strukturach osobowości i poczuciu siebie pacjentów. Z kolei gry wideo VR doskonale nadają się do wdrażania technik psychoterapii poznawczo-behawioralnej (CBT) w leczeniu zaburzeń depresyjnych i lękowych.

Czy gry pomogą osobom, które z powodu pandemii czują się osamotnione?

PD: W tym trudnym okresie izolacji społecznej, a także niepokoju i niepewności, gry mogą pomóc nam regulować wewnętrzny świat i relacje międzyludzkie. Dzięki grom online możemy realizować potrzebę kontaktu, wsparcia, przygody, odkrywania i ciekawości. Co równie istotne, w ostatnich latach podkreślano potencjał komercyjnych gier wideo w skutecznym zwalczania objawów depresji, lęku i stresu, których w sytuacji pandemicznej nie brakuje.

Kiedy gry stają się niebezpieczne?

PD: Gdy świat wirtualny zastępuje świat rzeczywisty, gdy nasze potrzeby są realizowane wyłącznie w świecie wirtualnym lub gdy zawalamy codzienne obowiązki, by grać – gry stają się dla nas takim samym zagrożeniem, jak każde inne uzależnienie. Jak w przypadku większości spraw, tak i tu należy dbać o balans.

SPRAWDŹ: Mózg: fakty i mity [TEST]

49% grających to kobiety

Według danych zebranych przez Polish Gamers Observatory kobiety stanowią dziś połowę społeczności graczy. Założenie, że gry są męską rozrywką, to totalna bzdura!

MPP

Kobiety przed ekrany!

Stereotypów płciowych w świecie gamingu nie brakuje. Są wyjątkowo mocno zakorzenione w naszym myśleniu, a jednocześnie bardzo dalekie od faktów. Rozprawmy się z nimi.

Gry stanowią istotną sferę naszego życia, dlatego od kilku lat nie brakuje danych oraz badań, które jasno pokazują, że dziewczyny grają równie często jak faceci, i są w tym równie dobre. Skąd więc bierze się mniejsza liczba kobiet w świecie e-sportu (w 2018 roku kobiety zaangażowane w e-sport stanowiły 24%) i w branży tworzenia gier (zaledwie 26% wśród wszystkich pracowników firm)? Eksperci wskazują, że winne mogą być m.in. stereotypy, które młodym dziewczynkom pokazują, że branża STEM nie jest miejscem dla nich, dlatego tak ważne jest ich obalenie. Wedle pierwszego stereotypu gry to typowo męska rozrywka. Okazuje się jednak, że od lat w społeczności graczy podział na płci jest wyrównany, co potwierdzają coroczne raporty publikowane przez Polish Gamers Observatory. Według PGO od 2014 r. (czyli od pierwszego raportu) połowę wszystkich graczy stanowią kobiety, z niewielkimi odchyleniami w zależności od edycji badania – te z 2020 r. wskazują, że 49% to kobiety. Podobnie zresztą sytuacja wygląda w innych krajach. Według znanego portalu branżowego Newzoo, w 2017 r. kobiety stanowiły 46% wszystkich graczy wśród badanej populacji internautów w wieku 10-65 lat w 13 krajach (m.in. w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Polsce, Turcji, Chinach, Japonii). Według kolejnego ze stereotypów dziewczyny są gorszymi gamerkami. Ten mit obala badanie z 2016 r. przeprowadzone przez naukowców z University of California pod okiem dr Cuihua „Cindy” Shen. Zespół badaczy śledził poczynania tysiąca graczy w dwóch wieloosobowych grach online, by porównać, jak szybko mężczyźni i kobiety przechodzili z jednego poziomu na drugi. Uwzględniając różnice w czasie gry, wyborze postaci i przynależności do gildii graczy, naukowcy odkryli, że kobiety awansowały co najmniej tak szybko, jak mężczyźni. 2:0 dla kobiet.

Ekspertki

DR NATALIA KOWALCZYK-GRĘBSKA  Psycholożka, neurokognitywistka, adiunkt w Instytucie Psychologii Uniwersytetu SWPS w Warszawie. Kierowniczka Laboratorium Plasticity Team w Centrum Badań Neuropoznawczych Uniwersytetu SWPS.

PAULINA DANIELAK Psycholożka sportu, psychoterapeutka CBT w trakcie certyfikacji. W social mediach dzieli się wiedzą i psychoedukuje nt. elastyczności i wolności.

ZOBACZ TEŻ: 3 aplikacje, które przydadzą Ci się w kuchni