Stereotypy w pracy: jak z nimi walczyć?

Polska to kraj ambitnych kobiet. Potwierdza to najnowszy raport firmy Hays, zajmującej się doradztwem personalnym. 83% pań chce zajmować kierownicze stanowisko, 29% marzy o posadzie menedżera, a 28% dyrektora.

Respondentki w swoich deklaracjach są zdecydowanie odważniejsze od mężczyzn, co jest ewenementem na skalę światową. Czas zatem przejść od słów do czynów i powalczyć z niepraktycznymi przekonaniami, które blokują Twoją karierę.

1. Pieniądze

Stereotyp

Nieźle zarabiają ci, którzy rozumieją się z innymi współpracownikami. Dlatego najlepsze, co możesz zrobić, aby dostać podwyżkę, to dobrze wykonywać swoje obowiązki i być po prostu miłą.

Rozwiązanie

Nie mamy nic przeciwko budowaniu solidnych więzi z kolegami i koleżankami z pracy. Jednak zaskakujący raport na ten temat pojawił się w „Journal of Personality and Social Psychology”. Naukowcy, po przeanalizowaniu wieloletnich badań, które opublikowano w ciągu ostatnich 50 lat, doszli do wniosku, że najwięcej zarabiają ci, którzy są… niemili.

Dotyczy to zarówno kobiet, jak i mężczyzn, i to niezależnie od zajmowanego stanowiska. Zaskakujące? Owszem! Chociaż da się to logicznie uzasadnić. Sympatyczni zamiast się buntować czy skarżyć, wolą często obrócić wszystko w żart. Dlatego często są lekceważeni.

77% – tyle przeciętnie zarabiają kobiety w porównaniu do mężczyzn. Pensje mają się wyrównać za... 70 lat.

Nie znaczy to od razu, że musisz zmieniać się w typową panią z urzędu.„Starając się o podwyżkę, ze spokojem pokazuj, że ona Ci się należy – mówi dr Dorota Wiśniewska- Juszczak z Uniwersytetu SWPS. – Nie zasłaniaj się fałszywą skromnością, nie mów, że jest Ci przykro, że czujesz się pominięta. Po prostu podkreślaj powody, dla których powinnaś dostać dodatkowe pieniądze i bądź przy tym konsekwentna”.

Niech Twoi przełożeni wiedzą, że jesteś sympatyczna, ale w pewnych kwestiach nie zamierzasz ustępować. I pamiętaj: skoro Ty nie upomnisz się o swoje, nikt za Ciebie tego nie zrobi.

2. Dyrektor

Stereotyp

Zarządzanie ludźmi to typowo męska robota. Trzeba być twardym, dlatego faceci zdecydowanie lepiej sprawdzają się na dyrektorskich stanowiskach.

Rozwiązanie

Z analizy przeprowadzonej przez firmę konsultingową McKinsey wynika, że wśród szeregowych pracowników kobiety stanowią 53% zatrudnionych. Jednak najwyższe stanowiska zajmuje jedynie 19% pań.

Aby znaleźć wytłumaczenie tego stanu rzeczy, konsultanci Jack Zenger i Joseph Folkman zapoznali się z ocenami pracowniczymi 7280 osób. Analizowali je pod kątem przywództwa. Okazało się, że w 12 na 16 kategorii zdecydowanie lepsze noty dostawały kobiety.

53% kobiet jest wśród szeregowych pracowników firm, ale w skład zarządów wchodzi jedynie 19% pań.

I to zarówno gdy chodziło o podejmowanie działań, budowanie relacji, jak i rozwiązywanie problemów. „Stereotypy są tak silne, że same w nie wpadamy – twierdzi dr Dorota Wiśniewska-Juszczak. – Jedno z najciekawszych badań na ten temat dotyczyło inwestowania pieniędzy. Przedstawiciele obu płci w równym stopniu podejmowali ryzyko.

Różnica pojawiała się dopiero, gdy paniom przypominano, że są kobietami. Wtedy one automatycznie zaczynały zachowywać się ostrożniej”. Podobnie może być w kontekście kierowniczych stanowisk. Dlatego miej świadomość, że największą przeciwniczką Twojego awansu możesz być Ty sama.

3. Spór

Stereotyp

Kobiety unikają rywalizacji oraz konfliktów. Dlatego jeżeli ktoś zachowuje się nie fair albo obgaduje Cię za Twoimi plecami, najlepsze, co możesz zrobić, to po prostu zacisnąć zęby i przemilczeć sprawę.

Rozwiązanie

„Wrzeszczenie, bycie oziębłym czy stawianie sprawy na ostrzu noża to rzeczy, które rzeczywiście dużo szybciej w pracy wybacza się mężczyznom” – zauważa dr Wiśniewska-Juszczak. Kobiety mają być natomiast bardziej nastawione na współpracę, empatyczne, skore do pomocy.

Jeżeli pokazują inną twarz, często przykleja im się łatki oziębłych albo zdystansowanych. Istnieje jednak sposób, aby poradzić sobie z kimś, kto Ci przeszkadza, w bardzo kobiecy sposób. Badaczce stereotypów i profesor na University of California, Joan C. Williams, zdradziła go jedna z menedżerek wyższego szczebla.

Jeżeli ktoś obgadywał ją za plecami, spotykała się z tą osobą prywatnie i mówiła: „Czy zrobiłam coś, żeby cię obrazić? Bo jeśli tak, chcę wiedzieć, jak to się stało, żebym mogła to naprawić. Zależy mi na twojej karierze tak samo, jak na mojej. I mam nadzieję, że ty myślisz podobnie”. Delikatne, ale skuteczne.

4. Lepsze stanowisko

Stereotyp

Awansują osoby świetnie przygotowane, w związku z tym, zanim zdecydujesz się pomyśleć o lepszym stanowisku, musisz jeszcze zdobyć doświadczenie i popracować nad angielskim.

Rozwiązanie

Pew Research Center przeprowadziło niedawno ankietę na temat edukacji pracowników i okazało się, że wyższe wykształcenie ma 38% kobiet i 31% mężczyzn. W dodatku w ostatnich latach proporcja ta zmienia się na korzyść pań.

Nie oznacza to od razu, że jesteś doskonale przygotowana do wszystkich zadań, które czekają Cię po awansie. Jednak zwróć uwagę na pewien fakt. „Panowie, nawet jeżeli nie czują się kompetentni, nie boją się działać. Wychodzą z założenia, że nauczą się pewnych rzeczy w trakcie pracy – zauważa dr Wiśniewska-Juszczak. – Kobiety mają natomiast przeświadczenie, że nie są gotowe, muszą jeszcze podnieść swoje kompetencje. Stale aspirują, bo czegoś im ciągle brakuje”.

Nie mamy nic przeciwko chęci rozwoju, jednak nie pozwól, aby podcinała Ci skrzydła. Dlatego, gdy następnym razem będziesz się bała podjąć jakiegoś trudnego zadania, przypomnij sobie podobną sytuację, w której doskonale się sprawdziłaś. I bierz się do działania.

5. Atmosfera

Stereotyp

O dobrą atmosferę w pracy dbają kobiety. To one pamiętają o urodzinach współpracowników czy organizują najlepsze imprezy.

Rozwiązanie

Kobietom w naturalny sposób przypisuje się zadania związane z budowaniem wspólnoty w zespole. „Dlatego co jakiś czas upiecz ciasteczka, przynieś ciasteczka albo chociaż opowiedz o pieczeniu ciasteczek” – mówi dr Wiśniewska-Juszczak. W ten sposób z pewnością zapunktujesz.

Ale jeśli nie masz ochoty rozwijać się w tym kierunku, nie rób tego. To mile widziane zachowania, ale w kontekście kwartalnych czy końcoworocznych podsumowań oceniana jesteś ze względu na osiągnięcia, a nie poprawę atmosfery w pracy.

Profesor Williams radzi zobowiązać się do jednego lub dwóch takich działań (np. zbieranie pieniędzy na prezenty, organizowanie jakiegoś wydarzenia) i konsekwentnie odmawiać w reszcie przypadków. W końcu inni też mogą się zaangażować, prawda?

6. Macierzyństwo

Stereotyp

Młode matki są mniej wydajnymi pracownikami, bo mają coś innego na głowie.

Rozwiązanie

Profesor socjologii Shelley Correll ze Stanford University przeprowadziła interesujący eksperyment mający zademonstrować, jak oceniane są kobiety z dziećmi. Grupie badanych przedstawiała bardzo podobne CV, zaznaczając przy tym, że jedna z potencjalnych kandydatek jest matką.

Okazało się, że była ona nie tylko rzadziej wskazywana jako odpowiednia na dane stanowisko, ale jeżeli już to się zdarzyło, oferowano jej mniejszą pensję na start. „Ze stereotypem młodej, niezaangażowanej matki trudno walczyć samemu, potrzebne są rozwiązania systemowe – mówi dr Wiśniewska-Juszczak. – Jednak na początek możesz wciągnąć partnera w wychowanie dziecka. Ustalić m.in., kiedy to on odbiera pociechę z przedszkola czy ze szkoły”.

Poza tym nie bój się mówić głośno o swoich celach zawodowych. Kobiety są przekonane, że aby awansować, muszą się jeszcze czegoś nauczyć. To błędne koło. Pokazywanie, że praca jest dla Ciebie ważna, nie da samotnym kolegom powodów do złośliwych żartów na Twój temat.

7. Zadania

Stereotyp

Faceci zawsze dostają ciekawe zadania i większe budżety, a kobiety muszą odwalać czarną robotę.

Rozwiązanie

Jak wynika z analizy dokonanej przez organizację non profit Catalyst, projekty, którymi zarządzają kobiety, mają mniejsze budżety i są rzadziej doceniane przez zarząd. Co prawda pod lupę brano jedynie absolwentów szkół biznesowych, ale można uznać, że podobnie sytuacja ma się na wszystkich szczeblach kariery i we wszystkich gałęziach gospodarki.

Rozwiązanie? „Mężczyźni tworzą koalicje i pomagają sobie nawzajem. W przypadku kobiet nie jest to takie częste” – zauważa dr Wiśniewska-Juszczak. Profesor Williams radzi w takich sytuacjach znaleźć grupę osób, których pracę doceniasz. I która będzie doceniać Twoje osiągnięcia.

Wzajemne chwalenie swoich dokonań nie dość, że wygląda lepiej niż chełpienie się własnymi sukcesami, to pozwoli Ci przekonać przełożonych do Twoich pomysłów. „Joanna poradziła sobie z X, dlatego powinna zająć się Y” – wypowiedziane przez wspierająca Cię koleżankę, podczas rozdzielania zadań, może nieraz przeważyć szalę na Twoją korzyść. Tylko pamiętaj, żeby potem zrewanżować się tym samym.

WH 06/2016