Cheerleading w Polsce – sport nie tylko z amerykańskich filmów

Cheerleading w Polsce

• Cheerleading – co to?
• Cheerleading – historia
• Cheerleading – odmiany
• Cheerleading – strój
• Cheerleading – sprzęt
• Cheerleading – trening
• Cheerleading – elementy konkurencji
• Cheerleading – korzyści
• Cheerleading – przeciwwskazania
• Cheerleading – jak zacząć?

Cheerleading – co to?

Cheerleading to nie tylko kierowanie dopingiem, ale złożona dyscyplina sportowa, która łączy w sobie taniec i elementy akorbatyki. W 2024 roku zobaczymy cheerleading jako dyscyplinę pokazową na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu, a jeśli decyzja Komitetu Olimpijskiego będzie pozytywna, w kolejnych latach będziemy mogli oglądać już rywalizujące o medale drużyny cheerleadingowe.

Cheerleading – historia

Wszystko zaczęło się od facetów… 2 listopada 1884 roku podczas rozgrywek futbolu amerykańskiego, Johny Campbell,ówczesny student medycyny,stanął przed tłumem kibiców i motywował ich do aktywnego dopingowania. Jego metody szybko poskutkowały, wybrana drużyna wygrała mecz, a on został uznany za pierwszego cheerleadera. Przewodzenie tłumem w dopingowaniu urozmaicono także o akcesoria, które znamy do dziś (pompony, banery, megafony, flagi, tuby i inne). Kobiety przejęły rolę cheerleaderów w 1940 roku, a obecnie stanowią zdecydowaną większość w tym sporcie.

W Polsce pierwszy zespół cheerleadingowy został założony w 1988 roku, a dzisiaj można już trenować w niejednej szkole tańca, domu kultury, czy szkole. „Jako Polski Związek Sportowy Cheerleadingu mocno pracujemy nad tym, żeby ruszyła liga szkolna – zostały przeprowadzone wszelkie szkolenia dla nauczycieli po to, żeby wprowadzać cheerleading już w szkołach od najmłodszych klas. Dzięki temu będziemy mogli wcześnie wykształcić zawodniczki i przygotować drużyny w wieku licealnym na naprawdę wysokim poziomie”– mówi trenerka i dyplomowany pedagog tańca SylwanaPatłaszyńska.

Cheerleading – odmiany

Cheerleading można rozpatrywać na dwa sposoby – w kontekście turniejów i pokazów komercyjnych, czyli tych, które widzimy na meczach lub różnych wydarzeniach. Występy komercyjne mogą być różne, natomiast podczas zawodów każda odmiana jest ściśle określona i podzielona na dywizje oraz konkurencje:

CHEER

• Cheer All Girl/Coed
• Group Stunt All Girl/Coed
• Partner Stunt Coed
• Acro Solo (dziewczęta i chłopcy)

PERFORMANCE CHEER

• Cheer Freestyle Pom (duety, mini drużyny i drużyny)
• Cheer Hip Hop (duety, mini drużyny i drużyny)
• Cheer Jazz (duety, mini drużyny i drużyny)
• Cheer High Kick (duety, mini drużyny i drużyny)

POM & DRILL

•  Pom Dance Elite (duety, mini drużyny i drużyny)
•  Pom Dance Premier (duety, mini drużyny i drużyny)
•  Drill Dance (mini drużyny i drużyny)

Cheerleading – strój

Podczas turniejów strój zawodniczek jest zwykle szczegółowo opisany i zasady są dość restrykcyjne. Nieprzepisowy strój może skutkować nie dopuszczeniem do rywalizacji lub punktami karnymi. Najczęściej cheerleaderki biorące udział w zawodach oprócz tego, że nie mogą zakładać biżuterii, powinny mieć:

• odpowiednie obuwie (do akrobatycznych dywizji buty sportowe z twardą podeszwą, natomiast do tanecznych mogą być wymagane na przykład baletki, czy jazzówki z miękką podeszwą)
• rajstopy
• spodenki o określonej długości
• zakryte brzuchy (czasami wystarczy cielisty materiał, jeżeli drużynie zależy na uzyskaniu efektu topu i spódniczki)

Strój cheerleaderek do występów komercyjnych nie jest ściśle określony, więc jak mówi nasza ekspertka „jedynym ograniczeniem jest w tym przypadku wyobraźnia”.

Cheerleading – sprzęt

Pompony

Nieodzownym atrybutem cheerleaderki są oczywiście pompony, które mogą różnić się od siebie rozmiarem, kolorem i formą. Dobierane są do zawodniczek w zależności od wieku, doświadczenia lub formy występu. „Dawniej cheerleaderzy występowali z pomponami w określonych barwach (takich samych jak rywalizujące ze sobą drużyny) i kiedy podnosili jeden z nich, publiczność od razu wiedziała, w jaki sposób ma dopingować zawodników” – mówi trenerka mistrzów Polski w cheerleadingu.

Cheerleaderki zwykle występują z pomponami na meczach. Jednak podczas turniejów nie przy każdej konkurencji zawodniczki mogą mieć je w rękach przez cały czas trwania pokazu. „Pomponów używamy w tanecznej dywizji, na przykład przy freestyle pom. W sekcji cheerleadingu akrobatycznego pomponów używamy tylko na początku prezentacji do tzw. chantu, czyli prezentacji dopingu, a podczas samych ewolucji akrobatycznych nie możemy mieć pomponów w rękach, ponieważ byłoby to niebezpieczne – przy lądowaniu czy samym podrzucaniu ręce muszą być puste” – wyjaśnia sędzia cheerleadingu, Sylwana Patałaszyńska.

Tuby, plansze

W dywizji dopingowej używane są także tuby, wszelkiego rodzaju banery, plansze i tablice, które ułatwiają kierowanie dopingiem. „Kiedyś cheerleaderzy w ten sposób zachęcali publiczność do dopingowania drużyny. Pokazywali różne atrybuty i stąd publiczność wiedziała, co ma w danym momencie krzyczeć”– tłumaczy prezes Uczniowskiego Klubu Sportowego Perfekta Dance. Obecnie w Polsce podczas meczów siatkówki, piłki ręcznej, czy innych sportów rozgrywanych w hali, rolą cheerleaderek jest raczej animacja i zapewnienie publiczności dodatkowej rozrywki poprzez zjawiskowy występ niż bezpośrednie zachęcanie kibiców do dopingu. Z taką sytuacją, gdzie cheerleaderki zagrzewają do gry kibiców, można jeszcze spotkać się na przykład podczas meczu baseballowego w Stanach Zjednoczonych.

SPRAWDŹ: Szybki skok na formę [trening ze skakanką]

Cheerleading – trening 

Trening cheerleaderek jest bardzo złożony, ponieważ opiera się na ćwiczeniach siłowych, szkoleniu motoryki, rozciąganiu, a także pracy nad poszczególnymi elementami choreografii, na które składają się figury akrobatyczne, a także taniec. „Poszczególne grupy sportowe mają określony grafik, którego się trzymają, co nie oznacza, że zawodniczki nie trenują jeszcze dodatkowo w siłowni, w domu, czy na basenie”– dodaje trenerka i sędzia cheerleadingu.

Cheerleading – elementy konkurencji  

W cheerleadingu sportowym choreografia zbudowana jest z kilku elementów i może się różnić w zależności od konkurencji. Oto kilka przykładów.

• Chant/cheer,w którym prezentowany jest doping. Ten element wykonuje się bez podkładu muzycznego, ponieważ skupia się na dopingu drużyny i zachęceniu publiczności do kibicowania. W tej części zobaczymy też wszelkiego rodzaju urozmaicenia występu w formie banerów, taśm, tub i oczywiście pomponów.
• Stunt, inaczej podnoszenie z jednym flyerem (osobą znajdująca się na górze), to element, w którym zawodnicy prezentują swoje umiejętności i zręczność. Flyer wchodzi w różne pozycje, a możliwości na przedstawienie stuntów jest wiele – mogą być na przykład wykonywane na jednej nodze, na jednej ręce i/lub z uwzględnieniem wszelkiego rodzaju rotacji.
• Piramidy, czyli połączenie kilku różnych stuntów, w których biorą udział wszyscy zawodnicy z drużyny. Mogą być wykonywane na różnych wysokościach.
• Basket toss (wyrzuty z kosza) – to pewnego rodzaju stunt, gdzie trzy lub więcej osób podrzuca flyera, a ten wykonuje rotacje, skoki, lub inne figury akrobatyczne w powietrzu.
• Tumbling, podczas którego zawodnicy prezentują swoje umiejętności akrobatyczne.

W dywizji tanecznej natomiast pojawiają się różnego rodzaju piruety, obroty, skoki taneczne i efektowne dla oka triki.

Cheerleading – korzyści

„Cheerleading to przede wszystkim świetna zabawa, ale też fantastyczny sposób na utrzymanie sprawności fizycznej, zwinności i kondycji” – mówi choreografka Sylwana Patłaszyńska. Intensywne treningi i przynależność do zespołu niosą za sobą jeszcze wiele innych korzyści.

• Wzmocnione: siła, gibkość, zwinność
• Rozwinięte poczucie rytmu
• Świadomość własnego ciała
• Poprawiona przemiana materii (możliwe obniżenie masy ciała)
• Wysportowana sylwetka
• Budowanie pewności siebie
• Nauka determinacji i konsekwencji
• Obniżony stres i napięcie
• Nauka pracy w zespole
• Możliwość nawiązania nowych przyjaźni

Cheerleading – przeciwwskazania

Nasza ekspertka podkreśla, że wiek w żaden sposób nie jest przeciwwskazaniem do uprawiania tego sportu. Do drużyn cheerleadingowych mogą dołączyć zarówno dzieci w wieku przedszkolnym/wczesnoszkolnym, jak i kobiety lub mężczyźni po trzydziestce czy pięćdziesiątce. „W naszym ruchu cheerleadingu mamy zawody w kategoriach silver i gold, w których biorą udział Panie o niesamowitej energii w wieku 30+, a także 50+, więc uważam, że wiek nie gra tutaj roli”– mówi aktywna działaczka Polskiego Związku Sportowego Cheerleadingu.

Niestety w cheerleadingu, jak w każdym sporcie, pojawiają się przeciwwskazania do podjęcia treningów. Oto kilka z nich:

• Wysoki stopień niewydolności serca
• Niektóre choroby układu oddechowego
• Stany zapalne i infekcje
• Niestabilne ciśnienie tętnicze
• Niewyrównana cukrzyca
• Schorzenia układu ruchu, które mogłyby powodować ból
• Stany pooperacyjne
• Urazy

Cheerleading – jak zacząć?

1. Znajdź najbliższy klub cheerleadingu w okolicy. Obecnie bardzo wiele szkół tańca posiada w swojej ofercie sekcje cheerleadingu. Poza tym drużyny często trenują też w szkołach i domach kultury. Możesz skontaktować się z zarządem Polskiego Związku Cheerleadingu, aby uzyskać informacje o drużynach członkowskich.
2. Przygotuj wygodny strój. Zabierz ze sobą buty sportowe i wygodne ubrania, które nie będą krępowały Twoich ruchów. „Komfort podczas zajęć jest bardzo dużym wyznacznikiem tego, jak czujemy się po zajęciach. Jeżeli mamy niewygodne ubranie i nie możemy wykonać wszystkich ćwiczeń z pełną swobodą, to często tracimy pewność siebie”– dodaje trenerka kadry narodowej cheerleadingu.
3. Nie martw się o pompony.Na początku nie musisz mieć swoich pomponów, ponieważ kluby zwykle dysponują dodatkowymi parami, których można używać podczas zajęć lub je wypożyczać.
4. Doświadczenie nie jest wymagane. Nie martw się – nikt nie wrzuci Cię na pierwszych zajęciach na szczyt 3-metrowej piramidy. Podczas treningów stopniowo kształci się umiejętności.
5. Zabierz ze sobą dobry humor.„Często jest tak, że z dystansem podchodzimy do nowych wyzwań, ale w tym przypadku nie ma się czego bać ani wstydzić. Cheerleading jest fantastyczną formą odreagowania i oderwania się od problemów dnia codziennego”– mówi założycielka szkoły tańca Perfekta Dance.

Ekspertka

SYLWANA PATAŁASZYŃSKA tancerka, sędzia tańca, sędzia cheerleadingu, choreograf Trenerka kadry narodowej cheerleadingu z międzynarodowym dyplomem ICU - International Cheer Union, założycielka  Uczniowskiego Klubu Sportowego Perfekta i szkoły tańca Perfekta Dance, aktywna działaczka Polskiego Związku Sportowego Cheerleadingu  oraz członek Zarządu Polskiej Federacji Tańca, dyrektor artystyczna Buskiego Młodzieżowego Teatru Tańca.

ZOBACZ TEŻ: Lacrosse – najszybszy sport na dwóch nogach